دانشنامه اسلامی
ابن عدی در 13 سالگی فراگیری حدیث را نزد ابوحفص سعدی، نخستین شیخ خویش آغاز کرد و در طول زندگانیش از مشایخ بسیاری بهره جست که شمار آنان را بیش از هزار تن یاد کرده اند، از آن جمله، محدّثان سرشناسی مانند، بخاری، نسایی، ابویعلی موصلی، ابوبکر ابن ابی شیبه، ابن ابی داوود سجستانی و طحاوی شایان ذکرند. از راویان و شاگردان او نیز می توان به حمزه بن یوسف سهمی، ابوطالب یحیی بن حسین، ابوالعباس ابن عقده که هم از مشایخ و هم از راویان اوست و نیز ابوحامد اسفراینی اشاره کرد. وی کثیر السفر بود و در پهنه جغرافیایی وسیعی بین خراسان و مصر، در شهرهایی همچون سمرقند، بخارا، بغداد، کوفه، بصره، موصل، حمص، حلب، دمشق، صیدا، بعلبک، اسکندریه و مصر حدیث شنیده و حدیث گفته است.
وی شهرت خود را در علم رجال، بیشتر مرهون تألیف کتاب «الکامل فی ضعفاءِ الرجال» است. به نظر دارالقطنی، الکامل ابن عدی از ارزشمندترین کتاب های تألیف شده در زمینه ضعفاست. او در الکامل تمامی کسانی را که به نحوی- هر چند اندک- تضعیف شده اند، آورده و در پایان هر شرح حال، نظری را که مورد قبول خود اوست، ذکر کرده است. تضعیف برخی از سرشناسان اهل سنّت چون ابوحنیفه و تقویت برخی از رجال شیعه چون جعفر بن سلیمان ضبعی، نشان می دهد که او تا حدودی از اعمال تعصبات مذهبی در آراء خود دوری می جسته است.
آراء و نقل قول های وی در این کتاب، مورد استفاده آثار رجالی متأخر چون «تهذیب التهذیب الکمال مزّی»، «میزان الاعتدال» ذهبی، «لسان المیزان» ابن حجر و «تهذیب التهذیب» قرار گرفته است. کتاب الکامل علاوه بر این، به عنوان یک منبع حدیثی در جوامع حدیثی چون «الجامع الصغیر» سیوطی، «جامع الاحادیث»، «کنوز الحقائق» مناوی و همچنین کتب تفسیر روایی مثل «الدّر المنثورِ» سیوطی مورد استفاده قرار گرفته است. قابل ذکر است که ابن عدی از راویان کتاب «اشعثیّات»، یکی از منابع حدیثی متقدم شیعه به شمار می رود. او در سال 365ق از دنیا رفت.
1. الکامل فی ضعفاء الرجال؛ که به اهمیت آن اشاره شد. مقدمه این اثر اول بار به کوشش صبحی سامرایی در 1977م در بغداد منتشر شد و متن کامل آن در 1404ق و مجدداً در 1405ق به کوشش گروهی از محققان در 7 مجلد در بیروت به چاپ رسید؛
2. اسامی من روی عنهم البخاری؛ که نسخه ای خطی از آن در کتابخانه ظاهریه دمشق موجود است؛
