دانشنامه اسلامی
کتاب، با زندگینامه سید کاظم رشتی، سیره مترجم و مقدمه مترجم آغاز شده و محتوای اصلی، در ذیل فصول و عناوین متعدد ارائه گردیده است که میتوان همه را در پنج بخش تنظیم نمود.
در مقدمه مترجم آمده است که برخی از افراد طالب علم و حقیقت از بنده این درخواست را داشتند که کتابی در باب اصول عقاید دینی با ادله مختصر تصنیف کنم که محتوی مطالب حق از اصول پنجگانه دین و مذهب و برگرفته شده از انوار کلام پیامبر اکرم(ص) و موافق با طریق و مسلک ائمه اطهار(ع) باشد؛ عقایدی که بر پایه حکمت و موعظه حسنه و مجادله احسن باشد که تمام مردم اعم از علما و عوام از آن منفعت برند. در زمانی که مشغول تفحص در بین کتب مفید کلامی بودم، با این کتاب مواجه شدم که بهواقع بهترین تألیف در زمینه کلام شیعی بود و جامعیت و مانعیت داشت در جمع آوری مطالب و برطرف کننده اکثر شبهات واردشده بر اعتقادات شیعه بود و دریافتم که ترجمه این کتاب به عربی بهتر از آن است که کتابی مستقل در این زمینه تألیف کنم.
بخش اول کتاب، متضمن مباحث توحیدی است. مبحث اول، در باب اثبات وجود واجب تعالی میباشد. مؤلف برای استدلال متوسل به قاعده امکان و وجوب شده است. وی بیان میدارد که هر فقیر و محتاجی، «ممکن» خوانده میشود و هر غنی و بینیازی، «واجب». بیتردید همه موجودات، واجب نیستند؛ چون با حس و وجدان درمییابیم که برخی به برخی دیگر محتاجند. همچنین بیشک همه آنها ممکن نیستند، وگرنه موجود نمیشدند؛ چون موجود فقیر نمیتواند احتیاج خود را برآورده سازد، چه برسد به احتیاج غیر. ناگزیر غنی مطلقی در این میانه وجود دارد که آنها را هستی بخشیده است.
در ادامه، مؤلف در باب استدلال بر وحدانیت واجب الوجب، از راه دلیل عقلی دایر بین نفی و اثبات، به طرح تمام صور تعدد پرداخته، سپس به وجود تناقض و اشکال در هریک از آنها اشاره میکند که در نتیجه یگانگی واجب الوجوب اثبات میشود.
از جمله مباحث مطرحشده دیگر این است که خداوند سبحان هیچ مثل و مثالی ندارد و با مثل و مثال شناخته نمیشود؛ با این استدلال که: شکی در این نیست که چیزی که مناسبتی با شیء دیگر ندارد، ممکن نیست که مثال آن شیء باشد، مانند اینکه نمیتوان آب را مثال آتش دانست؛ زیرا مناسبتی بین آنها نیست، تا اینکه تشبیه درست باشد و شکی نیست که هرچه غیر از واجب الوجوب است، ممکن الوجود است و ممکن الوجود نمیتواند جز ممکن را بشناسد و درک کند؛ پس وقتی ممکن بخواهد مثالی را برای واجب ذکر کند، ناگزیر میبایست اولا ذات واجب را درک کند تا بداند فلان مثال، مثال اوست یا خیر و این محال است؛ ثانیا مثالی را از ممکن بیاورد؛ چون واجب، واحد است و ممتنع هم که موجود نیست و بین مثال و ممثل باید مناسبت باشد، وگرنه مثال آن نخواهد بود....
[ویکی فقه] اصول العقائد (کتاب). کتاب اصول العقائد نوشته ملا محسن فیض کاشانی و به زبان عربی در موضوع علم کلام است.
فیض اصول دین را با کلامی استادانه با استفاده از دلایل عقلی و گفته های ائمه معصومین - علیهم السلام- بیان می کند. وی این رساله موجز و مختصر را در ضمن سه باب به سال ۱۰۳۶ در هشتصد بیت نگاشته است. ابواب آن عبارتند از: ۱. باب الاول: فی التوحید؛۲. باب الثانی: فی النبوة و علل الشرایع و الامامة؛۳. باب الثالث: فی المعاد و اصناف اللذات و الآلام و اصحابهما. سرآغاز کتاب حمد و ثنای الهی است: الحمد لله الذی دل علی ذاته بذاته و علی رسله بآیاته... و در نهایت چنین خاتمه می یابد: و یغفر ما دون ذلک لمن یشاء هذا آخر الکلام فی اصول العقائد الدینیة.
