بزرگمهر

لغت نامه دهخدا

بزرگمهر. [ ب ُ زُ م ِ ] ( اِخ ) نام حکیم بزرگوار و نجیب دانش شعار، پسر بختگان که سالها وزارت انوشیروان دادگر کرد وبحکمت معروف است و بتدبیر مشهور. و در اغلب کتب تواریخ و شهنامه فردوسی حالات وی مسطور. ( انجمن آرای ناصری ). معرب آن بزرجمهر. وزیر ( شاید داستانی ) خردمند خسرو انوشیروان شاهنشاه ساسانی. داستانهای بسیار از خردمندی او گفته اند. و گویند وقتی پادشاه هند دستگاه شطرنج نزد پادشاه ایران فرستاد، بزرگمهر اسرار آنراکشف کرد و در برابر بازی نرد را اختراع نمود. رساله ای بزبان پهلوی بنام «پندنامگ وزرگمهر بختگان » یعنی پندنامه بزرگمهر پسر بختگان بدو منسوب است که دارای 430 کلمه است. ( از دائرة المعارف فارسی ). و رجوع به بزرجمهر و تاریخ کلام شبلی نعمانی ص 113 و التفهیم حاشیه ص 318 و ایران در زمان ساسانیان و سبک شناسی ج 1 ص 52 و 53 و 271 و دستورالوزراء ص 15 شود :
سیصد وزیر گیری بیش از بزرگمهر
سیصد امیر بندی بیش از سپندیار.منوچهری.بزم نوشیروان سپهری بود
کز جهانش بزرگمهری بود.نظامی.
بزرگمهر. [ ب ُ زُ م ِ ] ( اِخ ) ابن بختگان. همان بزرجمهر حکیم و وزیر نوشیروان است. رجوع به بزرجمهر و بزرگمهر و شرح احوال و آثار رودکی ص 286 و 287 شود.، بزرگ مهر. [ ب ُ زُ م ِ ] ( اِ مرکب ) آفتاب بزرگ. ( انجمن آرای ناصری ). || ( ص مرکب ) صاحب محبت بزرگ. ( انجمن آرای ناصری ).

فرهنگ فارسی

طبق روایات نام وزیر فرزانه انو شروان داد گر . [ پند نامه بزرگمهر بختگان ] به پهلوی منسوب بدوست .
ابن بختگان همان بزرجمهر حکیم و وزیر نوشیروان است .
آفتاب بزرگ یا صاحب محبت بزرگ .

فرهنگ اسم ها

اسم: بزرگمهر (پسر) (فارسی) (تاریخی و کهن) (تلفظ: bozorg mehr) (فارسی: بزرگمهر) (انگلیسی: bozorg-mehr)
معنی: بسیار مهربان، نام وزیر خردمند انوشیروان پادشاه ساسانی، ( اَعلام ) ) طبق روایات نام وزیر فرزانه ی انوشیروان که در منابع فارسی و عربی او را به برخورداری از خرد استثنایی و تدبیرهای حکیمانه وصف کرده اند، [برخی از خاورشناسان بزرگمهر را شخص بخصوص ندانسته بلکه عنوان و نام مقامی از مقامات کشور دانسته اند]، ) شهرتِ منوچهر بزرگمهر مترجم و مؤلف آثار فلسفی در قرن و هجری، ( در اعلام ) طبق روایات نام وزیر فرزانه ی انوشیروان، ]برخی از خاورشناسان بزرگمهر را شخص بخصوص ندانسته بلکه عنوان و نام مقامی از مقامات کشور دانسته اند[، نام وزیر انوشیروان پادشاه ساسانی

دانشنامه آزاد فارسی

بُزُرگْمهر
(معرّب آن: بزرجْمهر و در تداول امروزی بوذَرجمهر) وزیر خسرو انوشیروان . گذشته از شخصیت تاریخی، شخصیت افسانه ای نیز دارد. گویند هنگامی که او به دستور انوشیروان ، در هندوستان به سر می برد، اسرار بازی شطرنج را کشف کرد. اختراع بازی نرد را به وی نسبت داده اند. رسالۀ پهلوی پندنامگ وزرگمهر بختگان (= پندنامۀ پسر نیکبخت)، با حدود ۱۴۳۰ کلمه، نیز به او منسوب است. محققان ضبط نام او را به صورت بوذرجمهر و ابوذرجمهر نادرست دانسته اند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] بزرگمهر (ابهام زدایی). بزرگمهر ممکن است اشاره به اشخاص و شخصیت های ذیل باشد: • بزرگمهر بختگان، در متون و روایات افسانه ای، وزیرِ خسرو اول انوشیروان• منوچهر بزرگمهر، مترجم و مؤلف آثار فلسفی
...