لغت نامه دهخدا
جبل طارق. [ ج َ ب َ ل ِ رِ ] ( اِخ ) مجموعه صخره هائی است در ساحل جنوبی اندلس به اسپانیا از طرف غرب بشهر «جون جبل طارق » و از شرق به بحر روم و بحر متوسط محدود میشود. این ناحیه از مستعمرات انگلیس بودکه در استحکامات آن مبالغ هنگفتی مصرف شد و بر بالای آن ساختمانهای نظامی از قلعه ها و حصنها و توپ انداز و دیگر استحکامات بنا کرده اند و هر سال مبالغ گزافی برای حفظ و نگاهداری آن خرج میشود. مسلمانان این کوه را در سال 711 م. بسرداری طارق بن زیاد فتح کردند و در آن باره و حصاری برپا کردند و پس از آن به تناوب به تصرف دول مختلفی از قبیل اسپانیا و فرانسه و انگلستان درآمد و سرانجام در سال 1783 م. مستمراً به تصرف انگلستان درآمد و از آنجائی که این ناحیه تنها راه مدیترانه و کلید نفوذ در مستملکات بریتانیایی کمپانی هند شرقی است برای انگلستان اهمیت فراوانی دارد. بعلاوه مرکز زغال و محل ذخایر اسلحه های جنگی است و استحکاماتی دارد که عنداللزوم به آنجا پناه میبرند. ( ازمنجم العمران صص 161 - 162 ). این ناحیه منسوب بطارق بن زیاد مولی موسی بن نصیر سردار نامی عرب است که آنجارا فتح کرده و بهمین مناسبت به جبل طارق موسوم گردیده است. و آن را جبل الفتح نیز گویند. ( ابن بطوطه ).
جبل طارق. [ ج َ ب َ ل ِرِ ] ( اِخ ) یا جون جبل طارق. نام شهری است نزدیک به جبل طارق. صاحب منجم العمران آرد: شهر جبل طارق در مسافت 65میلی قادس بسمت جنوب شرقی قرار دارد و حدود بیست هزار تن سکنه انگلیسی و اسپانیولی و یهودی و مغربی دارد. دولت انگلستان موانع بسیاری برای جلوگیری از متوطن شدن اشخاص غریب ایجاد کرده و به هیچکس جز برای مدت محدودی آن هم با شرائطی خاص اجازه اقامت در آنجا را نمیدهد. این شهر ساختمانهای مهمی دارد از قبیل : دارالحکومه و دار امیرالبحر و بیمارستان نیروی دریائی و مدارس و هتلها و بیمارستانها و نوانخانه و کتابخانه ای که بیست هزار مجلد کتاب دارد. آب آنجا از باران است که در زمستان در آب انبارها و حوضها ذخیره کنند و بندر آن آزاد است و تمام کشتیها در آن رفت و آمد میکنند ولی بازرگانی آن عقب افتاده و درآمد عادی آن سی هزار لیره و مخارج نیز سی هزار لیره است. ( از منجم العمران صص 161 - 162 ). نام کوه معروف و نام شهری است که در بالا ذکر شد و ظاهراً بتمام منطقه ای که پایگاههای نظامی انگلستان در آنجاست و در تصرف دولت بریتانیاست نیز اطلاق میشود. رجوع به طارق شود.
