دانشنامه اسلامی
او از تیره بنی مخزوم و یکی از ۷ یا ۵ تن مسلمانی است که در مکّه به پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) گرویده؛ امّا هنگام هجرت حضرت به مدینه ، از طرف پدران و اقوام خویش از هجرت باز داشته و زندانی شدند و اندک اندک فریفته شده، یا در برابر شدت شکنجه های مشرکان تاب نیاورده، از اسلام برگشتند. از جزئیات زندگی ابوقیس در این دوره و پیش از آن، بیش از آن چه بیان شد، اطلاعی در دست نیست.وی در سپاه مشرکان مکّه، در جنگ بدر (دوم هجری) حضور یافت و به دست حمزة بن عبدالمطلب یا علی بن ابی طالب (به گفته ابن اسحاق) و یا به دست عمار بن یاسر (به گفته ابن هشام) کشته شد.
[ویکی فقه] ابوقیس بن فاکِه بن مغیره قریشی از تیره بنی مخزوم و از اصحاب پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)بود.
او از تیره بنی مخزوم و یکی از ۷ یا ۵ تن مسلمانی است که در مکّه به پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) گرویده؛ امّا هنگام هجرت حضرت به مدینه ، از طرف پدران و اقوام خویش از هجرت باز داشته و زندانی شدند و اندک اندک فریفته شده، یا در برابر شدت شکنجه های مشرکان تاب نیاورده، از اسلام برگشتند. از جزئیات زندگی ابوقیس در این دوره و پیش از آن، بیش از آن چه بیان شد، اطلاعی در دست نیست.وی در سپاه مشرکان مکّه، در جنگ بدر (دوم هجری) حضور یافت و به دست حمزة بن عبدالمطلب یا علی بن ابی طالب (به گفته ابن اسحاق) و یا به دست عمار بن یاسر (به گفته ابن هشام) کشته شد.
طریقه کشته شدنش
واقدی چگونگی کشته شدنش را چنین گزارش می کند:چون بنی مخزوم در جنگ بدر، شدت خشم مسلمانان را درباره ابوجهل دریافتند، برای حفظ جان او، لباس جنگی اش را به تن عده ای کردند تا مسلمانان را بفریبند و ابوقیس یکی از افرادی بود که لباس ابوجهل بر تنش پوشانده شد و حمزه، به تصوّر این که ابوجهل است، بر او حمله برد و به قتلش رساند. در هر صورت ابوقیس در جنگ بدر و در حال کفر کشته شد.
ابوقیس در قران
مفسران در ذیل دو آیه، از ابوقیس سخن به میان آورده اند:۱. درذیل آیه ۹۷ نساء :«اِنَّ الَّذینَ تَوَفّهُمُ المَلئِکَةُ ظالِمی اَنفُسِهِم قالوا فیمَ کُنتُم قالوا کُنّا مُستَضعَفینَ فِی الاَرضِ قالوا اَلَم تَکُن اَرضُ اللّهِ وسِعَةً فَتُهاجِروا فیها فَاُولئِکَ مَأوهُم جَهَنَّمُ وساءَت مَصیرا= کسانی هستند که فرشتگان جانشان را می ستانند؛ در حالی که بر خویشتن ستم کرده بودند. از آن ها می پرسند:در چه کاری بودید؟ گویند:ما در روی زمین مردمی زبون گشته بودیم. فرشتگان گویند:آیا زمین خدا پهناور نبود که در آن مهاجرت کنید؟ مکان اینان جهنّم و آن بد فرجامی است.» طبری می گوید:آیه درباره عده ای از جوانان مرتد، از جمله ابوقیس بن فاکه نازل شده است. طبرسی به نقل از ابوحمزه ثمالی آورده است که آیه درباره گروهی از مردم است که به اسلام گرویده بودند؛ امّا در بدر با مشرکان همراه شدند و گویا ابوقیس بن فاکه از جمله آنان بوده است. ۲. طبری در ذیل آیه ۴۹ انفال از مجاهد نقل کرده است که آیه، درباره گروهی از قریش از جمله ابوقیس است. طبرسی و آلوسی نیز آیه را در همین باره دانسته اند. مجلسی ، تفصیل داستان شأن نزول را چنین آورده است:عده ای از جوانان قریش در مکّه اسلام آوردند؛ امّا پدرانشان، آنان را زندانی کردند و مانع هجرتشان شدند. آنان (هنگامه) بدر با قریش خارج شدند؛ در حالی که در تردید و نفاق بودند. از جمله آنان ابوقیس بن فاکه بود. اینان چون به یاران اندک رسول خدا نظر کردند، گفتند:اینان تهی دستان اند و دینشان آنان را فریفته و هم اکنون کشته می شوند که خداوند این آیه را درباره آنان نازل فرمود:«اِذ یَقولُ المُنفِقونَ والَّذینَ فی قُلوبِهِم مَرَضٌ غَرَّ هؤلاءِ دینُهُم و مَن یَتَوَکَّل عَلَی اللّهِ فَاِنَّ اللّهَ عَزیزٌ حَکیم= منافقان و کسانی که در دل بیماری دارند، گفتند:اینان را دینشان فریفته است و هرکس به خدا توکل کند، همانا خداوند با عزت و حکمت است».
