دانشنامه آزاد فارسی
فروغی، محمّدعلی
فروغی، محمّدعلی
فروغی، محمّدعلی
فروغی، محمّدعلی
فروغی، محمّدعلی
(ملقّب به ذکاءالملک) دولتمرد، پژوهشگر، مترجم، و مؤسّس فرهنگستان ایران. فرزند محمدحسین فروغی است. پس از تحصیلات ابتدایی و علوم متداول زمان، برای آموختن مقدمات طب به دارالفنون تهران رفت و چندی بعد پس از رها کردن آن، به ادبیات و فلسفه روی آورد و در بیشتر رشته های جدید، اطلاعات بسیاری به دست آورد. در ۱۸سالگی در وزارت انطباعات استخدام شد و ضمن کار، به تدریس در مدارس نیز می پرداخت. با هفته نامۀ تربیت که پدرش تأسیس کرده بود (۱۲۷۵ش)، همکاری می کرد و ترجمه های خود از آثار بسیاری از نویسندگان اروپایی را در آن به چاپ می رساند. از ۱۲۷۸ش، مترجم و مدرّس مدرسۀ علوم سیاسی شد. از مهم ترین کارهای او در آن سال ها، ترجمه و چاپ کتاب هایی، نظیر اصول علم، ثروت ملل (۱۲۸۳ش) و تاریخ ملل قدیمۀ مشرق (۱۲۷۹ش) بود که در برنامۀ درسی مدارس قرار گرفت. چندی بعد به معاونت مدرسۀ علوم سیاسی و استادی درس تاریخ آن مدرسه انتخاب شد. از بنیانگذاران انجمن آثار ملی بود. در ساختن آرامگاه فردوسی و مراسم جشن هزارۀ فردوسی، که در ۱۳۱۳ش در تهران و طوس برگزار شد، نقش اساسی داشت. در ۱۳۱۴ش، فرهنگستان ایران را تأسیس کرد و خود ریاست آن را به عهده گرفت. از نمایندگان ایران در مجمع عمومی جامعۀ ملل بود، که بعد از جنگ جهانی اول، در ژنو تشکیل شد و در ۱۹۳۰ به ریاست آن مجمع برگزیده شد. سه بار به نخست وزیری رسید و سمت های مهم و حسّاس دیگری نیز احراز کرد. در ابن بابویه به خاک سپرده شده است. غزلیات سعدی (با همکاری حبیب یغمایی، ۱۳۱۸ش) و رباعیات خیام (با همکاری قاسم غنی، ۱۳۲۰ش) را تصحیح کرد. از دیگر آثارش: سیر حکمت در اروپا در ۳ جلد، (۱۳۱۰ـ۱۳۲۰ش)؛ پیام من به فرهنگستان (۱۳۱۶ش)؛ آیین سخنوری یا فن خطابه (۱۳۱۶ش)؛ حقوق اساسی یا آداب مشروطیت دول (۱۲۸۶ش)؛ دورۀ مختصر تاریخ ایران (۱۲۸۳ش)؛ جامعۀ ملل (۱۳۰۸ش)؛ تصحیح کلیات سعدی، در ۴ جلد (۱۳۲۰ش).
