دانشنامه اسلامی
بسیاری از دانشمندان شیعه دوازده امامی کتابهای اثبات و مشیخات را به رشته تحریر در آوردند تا اسانید خود را به مؤلفان کتابهای چهارگانه و دیگر مؤلفان شیعی برسانند و بزرگترین کتاب در این زمینه کتاب خاتمة المستدرک تالیف شیخ میرزا حسین نوری (به سال ۱۳۲۰ ه. ق) است که به حکم تاخر، کاملترین و بزرگترین کتاب در این خصوص است و من با استناد به گفته شاعر می گویم: اگر شما دقیقا همانند آنان نیستید، لااقل به ایشان تشبه جویید. که تشبه جستن به بزرگان، خود موجب رستگاری است.
برخی از مشایخ و اسانید آنها
من در اینجا نام برخی از مشایخ را که اسانیدشان به دست ما رسیده است، به طور خلاصه ذکر می کنم:۱- پدر و استاد فقیه و حکیم سید میرزا حسن بجنوردی که از نوادر روزگار است.۲- مصلح شهیر، سید محمد علی، ملقب به هبة الدین شهرستانی.۳- علامه بزرگ سید مهدی خوانساری.۴- آیت الله سید شهاب الدین مرعشی، که از مفاخر شیعه به شمار است.همچنین بسیاری از دانشمندان، که ذکر نامشان موجب اطاله کلام است. در اینجا تنها به ذکر نام محدث بزرگوار شیخ محمد محسن بن حاج علی بن مولا محمد رضا بن حاج محسن تهرانی محسنی منزوی، مشهور به آقا بزرگ تهرانی بسنده می کنیم.
شیخ آقا بزرگ تهرانی
وی به سال ۱۲۹۳ ه. ق در تهران تولد یافت و در ماه شوال سال ۱۳۱۳ ه. ق به قصد زیارت عازم عتبات عالیات در عراق شد و سپس به وطن بازگشت و دوباره به سال ۱۳۱۵ ه. ق برای کسب دانش به نجف اشرف هجرت کرد و به خدمت استادش میرزا حسین نوری شتافت و ملازم وی گشت و در مجلس درس شیخ محمد کاظم خراسانی، صاحب کتاب الکفایة االاصول و شیخ شریعت اصفهانی و شیخ محمد تقی شیرازی و دیگر علماء نیز حضور یافت و آنگاه در سال ۱۳۲۹ ه. ق به سامراء هجرت کرد و تا سال ۱۳۳۵ ه. ق در آن دیار اقامت داشت، سپس به نجف اشرف بازگشت و کتابخانه مجلل و نوبنیادی را در آنجا تاسیس نمود و سرپرستی آن را خود بر عهده گرفت و بسیاری از فضلا از آن کمال استفاده را بردند و وی همچنان عهده دار سرپرستی کتابخانه بود تا اینکه در روز هیجدهم ماه ذی حجه سال ه. ق دارفانی را وداع گفت و به سرای باقی شتافت، نخستین کسی که تاریخ وفات وی را بیان داشته است، سید موسی هندی، شاعر کاظمینی بوده که چنین سروده است:این مصیبت، سخت جانفرسا و غم انگیز است و ستاینده وی را جز سکوت گریزی نیست اگر او را به خاک سپارید، در حقیقت علم و تقوی را تماما به خاک سپرده اید نام وی (آغا بزرگ محسن) ماده تاریخ وفاتش به حساب می آید.
← تالیفات آقا بزرگ تهرانی
...
