قیاس شعری

لغت نامه دهخدا

قیاس شعری. [ س ِ ش َ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) ( اصطلاح منطق ) آنچه از تألیف اقوال حادث شود افادت تخیل کند بر وجهی که خواهند و در موضعی که خواهند و آن را قیاسات شعری خوانندو تعلقش بیشتر به امور جزوی بود، مانند: خطابت و فایده آن حدوث انفعالات نفسانی بود و از بسط و قبض و تعجب و حیرت و خجلت و فتور و نشاط و غیر آن تابع تخیلات باشد. ( فرهنگ فارسی معین از اساس الاقتباس ص 589 ).

فرهنگ فارسی

آنچه از تالیف اقوال حادث شود افادت تخیل کند بر وجهی که خواهند و در موضعی که خواهند و آن را قیاسات شعری خواند و تعلقش بیشتر بامور جزوی بود مانند خطابت و فایده آن حدوث انفعلات نفسانی بود و از بسط و قبض و تعجب و حیرت و خجلت و فتور و نشاط و غیر آن که تابع تخیلات باشد .

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] قیاس شعری، به معنای قیاس مؤلَّف از قضایای مخیَّلات است.
قیاس شعری، کلامی است قیاسی که از مقدمات خیالی ترکیب یافته به نحوی که موجب بسط یا قبض نفس می گردد و یا امری را بر نفس آسان یا ترسناک و یا چیزی را بزرگ یا کوچک جلوه می دهد، مانند آن که مشروب تلخ را خمر لذیذ می خواند و یا از عسل به "قی کرده زنبور" تعبیر می کند. مقدمات قیاس شعری از مخیلات است و اگر مقدمات مشهوره هم به کار رود از جهت مشهور بودن آنها نیست بلکه از آن جهت است که آثار خیالی مذکور از آنها حاصل می گردد.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.• ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• ابوحامد غزالی، محمد بن محمد، معیار العلم فی فن المنطق.• ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).• ابوالبرکات ابن ملکا، هبه الله بن علی، الکتاب المعتبر فی الحکمة.• مظفر، محمدرضا، المنطق.
۱. ↑ ابن سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات، ص۵۰.
...