اسانی

لغت نامه دهخدا

( آسانی ) آسانی. ( حامص ) ( از پهلوی آسانیه ، استراحت. آسایش. آشتی. صلح ) یُسر. سهولت. خواری. کسه. خلاف دشواری ، دشخواری ، سختی و صعوبت : ایزدتعالی... مدت ملوک طوایف بپایان آورده بود تا اردشیر را آن بدان آسانی برفت. ( تاریخ بیهقی ).چون خداوند متعال... بدان آسانی تخت ملک بما داد اختیار آن است که عذر گناهکاران بپذیریم. ( تاریخ بیهقی ). سوی پسر کاکو و دیگران... نامه ها فرمودیم بقرار گرفتن این حالها بدین خوبی و آسانی. ( تاریخ بیهقی ).
- آسانی دادن . شفا. ( دهار ):
آنچه با رنج یافتیش به ذُل
تو به آسانی از گزافه مدیش.رودکی.بیرون کندت خدای از او گرچه
بیرون نشوی تو زو به آسانی.ناصرخسرو.صعب باشد پس ِ هر آسانی
نشنیدی که خاربا خرماست ؟مسعودسعد. || خواب. ( برهان ). || رفاهیت. آسایش. خوشی. کامروائی. کامرانی. استراحت. رفاه. بی رنجی. رَوح. لذّت. مقابل رنج و گزند :
تو بر خویشتن گر کنی صد گزند
چه آسانی آید بدان ارجمند...فردوسی.خداوند کوپال و شمشیر و رنج
خداوند آسانی و تاج و گنج.فردوسی.نگه کرد بر کار چرخ بلند
ز آسانی و سود و درد و گزند.فردوسی.همی از شهنشاه ترسانیَم
سزا زو بود رنج و آسانیَم.فردوسی.نماند بکس روز سختی و رنج
نه آسانی و شادمانی و گنج.فردوسی.نه دشواری از چیز برتر مَنِش
نه آسانی از اندک اندر بُوِش.فردوسی.چو از پیش بدخواه برداشتش
به آسانی آورد و بگذاشتش.فردوسی.دلاور چو پرهیز جوید ز جفت
بماند به آسانی اندر نهفت
بدان تاش دختر نباشد ز بن
نباید شنیدنْش ننگ سخن.فردوسی.جهان جای بقا نیست به آسانی بگذار
بایوان چه بری رنج و بکاخ و ستناوند؟طیّان.اینْت خوشی و اینت آسانی
روز صدقه ست و بخشش و قربان ( کذا ).فرخی.نخواهم بی تو یارا زندگانی
نه آسانی و کام این جهانی.( ویس و رامین ).از امّید تو چون من دل بریدم
ز نومیدی به آسانی رسیدم.( ویس و رامین ).و حمزه اندر تاریخ خویش گفته است که نود پادشاه بکشت [ اردشیر بابکان ] از طوائف و از آن پس با مراد و آسانی بود. ( مجمل التواریخ ).

فرهنگ معین

( آسانی ) [ په . ] (حامص . ) ۱ - سهولت ، راحتی . ۲ - آسایش . ۳ - خواب . ۴ - تنبلی . ۵ - فراوانی نعمت ، رفاه .

فرهنگ عمید

( آسانی ) ۱. آسان بودن، بدون زحمت بودن.
۲. [قدیمی] راحتی، فراغت.

فرهنگ فارسی

( آسانی ) ۱ - سهولت خواری یسر مقابل دشواری سختی صعوبت . ۲ - رفاهیت آسایش خوشی استراحت . ۳ - خواب . ۴ - کاهلی تنبلی . ۵ - فراوانی نعمت رفاه نعمت نعیم .
استراحت آسایش

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] آسانی. آسانی، معادل یُسر در زبان عربی است. بیشتر لغویان، یُسر را ضدّ عُسر و به معنای آسانی و بی نیازی دانسته اند.
مشتقات گوناگون یُسر در قرآن ۴۴ بار آمده
المعجم المفهرس، ج۱، ص ۸۷۹ .
از برخی مصادیق آسانی به تساهل و تسامح نیز تعبیر شده است که شاید این اصطلاح برگرفته از روایات متعدّدی از پیامبراکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) است که من به شریعت سهله سمحه برانگیخته شده ام؛
وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص ۱۰۶.
خداوند در تشریع احکام وتکالیف دین اسلام، آسان گرفته؛ به صورتی که عمل به آن وظایف در توان مکلّفان است:
المیزان، ج ۲، ص ۴۴۴.
...
[ویکی اهل البیت] آسانی. این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است
آسانی، معادل یُسر در زبان عربی است. بیش تر لغویان، یُسر را ضدّ عُسر و به معنای آسانی و بی نیازی دانسته اند. مشتقات گوناگون یُسر در قرآن 44 بار آمده که اغلب به همین معنا بکار رفته است.
مفهوم آسانی را در قرآن کریم می توان در قالب واژه هایی مانند تخفیف، هیّن، وسع، عفو، رفق، رحمت، مغفرت و اِنظار جُست. از نفی اثم، حرج، جناح، تثریب، إصر، اطاقة، ضیق و مشقّت نیز مفهوم آسانی استفاده می شود؛ چنان که توجه به مجموعه این واژه ها در آیات می تواند گستره مفهومی آن را در قرآن بنمایاند.
مفهوم آسانی در مجموعه ساختار معرفت دینی تجلی دارد؛ از قبیل آسانی تصرفات خدا در نظام تکوین در دنیا و آخرت، آسان شدن کارها بدست خداوند، آسان گیری در تشریع احکام دینی و دستور به آسان گیری در روابط دینی و اجتماعی. گستره این مفهوم در تشریع احکام تا جایی است که می توان گفت: بنای شریعت بر آسان گیری است.
از برخی مصادیق آسانی به تساهل و تسامح نیز تعبیر شده است که شاید این اصطلاح برگرفته از روایات متعددی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است که من به شریعت سهله سمحه برانگیخته شده ام؛
بر همین اساس، برخی از فقیهان در استنباطات احکام فقهی، بارها به سهلة و سمحة بودن شریعت استناد کرده اند؛ البته قرآن برای آسانی، حدود و مرزهایی قائل شده است.
قرآن، آفرینش آسمان ها و زمین را در شش روز و بدون سختی و مشقّت ذکر کرده: «و لَقَد خَلقنا السَّموتِ والأرضَ و ما بَینَهما فی سِتَّةِ أیّام و ما مسَّنا مِن لُغوب». (سوره ق/50 ، 38)
و خداوند ایجاد و اعاده خلق را بر خود آسان دانسته است: «أَوَلَم یَرَوا کَیفَ یُبدِئُ اللّهُ الخَلقَ ثمّ یُعیدُه إنَّ ذلکَ عَلَی اللّهِ یَسیرٌ». (سوره عنکبوت/29، 19)
[ویکی فقه] آسانی (قرآن). آسانی به معنای سهولت در برابر دشواری، و صعوبت است.
وَاللَّهُ خَلَقَکُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ جَعَلَکُمْ أَزْوَاجًا وَمَا تَحْمِلُ مِنْ أُنثَى وَلَا تَضَعُ إِلَّا بِعِلْمِهِ وَمَا یُعَمَّرُ مِن مُّعَمَّرٍ وَلَا یُنقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إِلَّا فِی کِتَابٍ إِنَّ ذَلِکَ عَلَى اللَّهِ یَسِیرٌ. خداوند شما را از خاک آفرید، سپس از نطفه، سپس شما را به صورت همسران یکدیگر قرار داد، هیچ جنس ماده ای باردار نمی شود و وضع حمل نمی کند مگر به علم او، و هیچ انسانی عمر طولانی نمی کند، و هیچ کس از عمرش کاسته نمی شود مگر اینکه در کتاب (علم خداوند) ثبت است، اینها همه برای خداوند آسان است.
فاطر/سوره۳۵، آیه۱۱.
۱. ↑ فرهنگ معین.۲. ↑ فاطر/سوره۳۵، آیه۱۱.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «آسانی»