این بنا در قسمت شرقی میدان نقش جهان اصفهان و روبروی بنای معظم عالی قاپو واقع شده است . در سال ۱٠۱۱ ه.ق . بامر شاه عباس اول بجای مسجد خرابه ای که وجود داشته بنا گردیده است . کتیبه بالای در ورودی بنام شاه عباس و بخط رقاع از علی رضا عباسی است .در طرفین در ورودی دو سکوی سنگ مرمر موجود و در چوبی مسجد یک پارچه از چوب بوده و بقطر ۱٠ سانتیمتر میباشد. دالان مسجد از کاشی های هفت رنگ تزیین یافته در ورودی شبستان مسجد از چوب با قاب های هندسی است صحن زیر ابتدا بچهار و بعد به هشت قسمت تقسیم میگردد که بوسیله پیچ های فیروزه ای شکل از یکدیگر جدا شده اند. تزیینات ازاره مسجد از کاشیهای هفت رنگ و بقیه از کاشیهای معرق فوق العاده زیبا که بهترین نمونه آن در محراب مشاهده میگردد ساخته شده- طرفین محراب عبارت ( عمل حقیر فقیر محتاج برحمت خدا محمد رضا ابن استاد حسین بنا اصفهانی ۱٠۲۸ ) نوشته شده . در صحن زیر گنبد مربع شکل ۲۴ ۲۴ متر میباشد . کتیبه زیر گنبد بخط علیرضا عباسی و مورخ ۱٠۲۵ ه.ق .است . در زیر گنبد شبستانی است که در وسط آن چهار ستون مدور دیده میشود و در حقیقت نگاهدارنده بنیان گنبد میباشد . تعمیر اساسی این بنا از سال ۱۳٠۸ هجری شمسی در عهد رضا شاه شروع گردید. در سالهای بعد بتدریج تعمیرات مفصلتری در آن بعمل آمده و در سال گذشته جلو خان مسجد که در زمان صفویه با کاشی هفت رنگ تیین گردیده و در عهد قاجاریه بمرور خراب شده بود از روی نمونه های قدیمی که در شبستان زیرین مسجد محفوظ است تهیه و نصب گردیده و در سال جاری اتمام خواهد پذیرفت و بدین ترتیب مسجد شیخ لطف الله شکوه دیرین خود را باز مییابد همچنین سکوهای مرمر طرفین در ورودی و سنگ فرش دالان مسجد تعمیر و تجدید گردیده است . چون شاه عباس کبیر این مسجد را برای نمازگزاری شیخ لطف الله پدر زن خود اختصاص داد باین نام موسوم گشته است .
دانشنامه اسلامی
[ویکی شیعه] مسجد شیخ لطف الله (ساخته شده در ۱۰۱۱-۱۰۲۸ق/ ۱۶۰۲-۱۶۱۹م) یکی از مسجدهای تاریخی و مشهور شهر اصفهان است که در دوران صفویه بنا شده است. این مسجدشاهکار کم نظیری از کاشی کاری و معماری استادانه محسوب میشود. طرح مسجد شیخ لطف الله در زمانی که نقشه چهار باغ و باغ هزارجریب به مرحله اجرا درآمد ریخته شد و در دورانی که معماری صفویه به شکوفایی رسیده بود مورد بهره برداری قرار گرفت که طی ۱۸ سال در زمان شاه عباس اول به منظور تجلیل از مقام شیخ لطف الله میسی عاملی ساخته شد. مسجد شیخ لطف الله در ضلع شرقی میدان نقش جهان و مقابل عمارت عالی قاپو و در همسایگی مسجد امام واقع شده است. این مسجد سالانه گردشگران زیادی را جذب خود می کند.مختصات: ۳۲°۳۹′۲۶″ شمالی ۵۱°۴۰′۴۴″ شرقی / ۳۲.۶۵۷۲۲° شمالی ۵۱.۶۷۸۸۹° شرقی / 32.65722; 51.67889 [ویکی اهل البیت] در ضلع شرقی میدان نقش جهان و روبروی کاخ عالی قاپو، مسجدی واقع شده که در دوران صفویه آن را مسجد صدر و فتح الله نیز می نامیدند. این مسجد را شاه عباس اول به احترام و افتخار شیخ لطف الله جبل عاملی روحانی شیعه آن روزگار که از لبنان به ایران آمده بود، ساخته است. این مسجد در شرق میدان امام خمینی مقابل قصر شاه عباس صفوی که به عالی قاپو معروف است ، واقع شده است . این مسجد در سال 1012 هـ به دستور شاه عباس صفوی بنا شد و به نام عالم بزرگ «لطف الله عبدالکریم میسی » نامیده شد. وی یکی از فقهای امامیه است که اصلیت او از جبل عامل لبنان است و دوران صفوی به ایران آمده بود. پس از این که ازبک ها محل اقامت وی را در قزوین اشغال کردند، شاه عباس وی را به نزد خود فراخواند. شیخ مدرسه و همین مسجد را که به نام او مشهور شد، بنا نهاد که به مدت 17 سال کار بنای ساختمان مسجد ادامه پیدا کرد. مسجد شیخ لطف الله یکی از زیباترین آثار تاریخی شهر اصفهان بشمار می رود. این مسجد دارای گنبدی است که از درون و بیرون با کاشی کاری های زیبا پوشیده شده است . این گنبد روی چندین تاق کنگره دار مرتفع استوار است و با آیات قرآنی آراسته شده است . در فراز آن دایره ای وجود دارد که دارای منافذی است که با تزیینات فلزی آراسته شده است و برای روشنایی و تهویه بکار می رود. این گنبد به نقوش اسلیمی بسیار ظریفی تزیین شده است که در قشر خارجی به یک ستاره هشت گوش ساخته شده از کاشی های معرق رنگارنگ منتهی می شود. قله آن نیز به کلاهکی منتهی می شود که با کُره هایی منظم تزیین یافته است ، محراب از یک طاق دندانه دار تشکیل یافته که بر فراز آن نقوش ظریف اسلیمی نقش شده است . این طاق کنگره دار از داخل دارای مقرنس های صدفی شکل است که در انتهای آن به نقوش گیاهی زیبایی آراسته شده است . این مسجد از لحاظ زیبایی نقوش و اسلیمی های بکار رفته در آن تحفه ای بی نظیر بشمار می آید. از ویژگیهای خاص این مسجد نداشتن صحن و مناره که در تمامی مساجد اسلامی جزء لاینفک بنا است، چرخش ۴۵ درجه ای که از محور شمال به جنوب نسبت به محور قبله دارد، گنبد کم ارتفاع مسجد، محراب بی بدیل مسجد و کتیبه های نفیس و طره های سردر که درون گلدان مرمرین جای گرفته اند، است. کتیبه خارجی گنبد به خط ثلث با کاشی سفید معرق بر زمینه لاجوردی حاوی سوره های قرآن کریم است. خطوط کتیبه های داخل گنبد مسجد را علیرضا عباسی و خطاط دیگری که شهرت چندانی ندارد و نام او استاد باقر بنا است، نوشته اند. مضمون این کتیبه ها آیات قرآنی و عبارت مذهبی است. علاوه بر آن خطوط بنائی با کاشی مشکی بر زمینه سفید آیات قرآنی کتابت شده است.
