سنگ نگاره

فرهنگ عمید

تصویر برجسته بر روی سنگ، صورت برجسته که بر روی سنگ کنده باشند.

فرهنگستان زبان و ادب

{lithograph} [هنرهای تجسمی] قطعه سنگی که بر روی آن تصاویر یا نوشته هایی حک شده باشد

دانشنامه عمومی

سنگ نگاره نگاره ای نمادین است که بر روی سنگ تراشیده شده و بر روی سطح بیرونی آن نمایش داده می شود. سنگ نگاره نه انواعی از تصویرنگاشت، که رویدادها را بر پایهٔ ترتیب زمانیشان به نمایش می گذارند، هستند و نه غارنگاره، که یک نوع نقاشی بر روی دیوارهای یک غار است. آن ها بخشی از هنر سنگی هستند.
سنگ نگاره ها را می توان از کهن ترین آثار تاریخی و هنری به جا مانده از بشر دانست. در ایران، چند ده هزار نمونه از این نقاشی ها بر روی سنگ ها یافت شده اند. عمر بعضی از این نگاره ها به بیش از ۴۰٬۰۰۰ سال می رسد. بزرگترین و کاملترین سنگ نگاره های ایران در منطقه تیمره گلپایگان قرار دارد. هنر صخره ای کهن ترین شکل سنگ نگاره است. کشف سند ازدواج به شکل سنگ نگاره در حدود ۱٬۳۵۰ پیش از میلاد در بوگازکوی ( Boḡazköy ) واقع در آناتولی، با ذکر نام پادشاه هیتی و حاکم تمدن میتانی که فرمانروایان سرزمین هایی هستند که مردم در آنجا به الهه های هندی - ایرانی میترا - وارونا، ایندرا و اشوین ها متوسل می شوند و آن ها را می پرستند. این سند ظاهراً رسیدن موجی از اقوام هندو - ایرانی را به شمال غرب ایران تصدیق می کند.