عملیات حرارتی
دانشنامه عمومی
برخی از تکنیک های عملیات حرارتی عبارتند از: بازپخت، سختکاری پوسته ( Case Hardening ) ، پیرسختکاری، برگشت دادن، کربن دهی ( Carburizing ) ، نرمال سازی و کوئنچ کردن.
مواد فلزی از ساختارهای بسیار ریزی به نام «دانه» ( grain ) یا «کریستالیت» ساخته شده اند. طبیعت این دانه ها ( یعنی اندازه و ترکیب آن ها ) مهم ترین عاملی است که خواص مکانیکی یک فلز را تعیین می کند. عملیات حرارتی کمک می کند که خواص فلز را با کنترل کردن نرخ واپخش ( Diffiusion ) و نرخ سرمایش در میکروساختار تغییر داد. عملیات حرارتی در فلزات معمولاً کمک می کند که خواص مکانیکی از قبیل سختی، استحکام، چقرمگی، شکل پذیری و الاستیسته را تغییر داد.
دو مکانیزم در عملیات حرارتی آلیاژها باعث تغییر خواص مکانیکی می شود: شکل گیری مارتنزیت باعث می شود که کریستال ها به صورت ذاتی تغییر شکل دهند، و مکانیزم واپخش ( یا دیفیوژن ) باعث تغییر در همگن بودن ماده می شود.
ساختار بلوری متشکل از اتم هایی است که در یک ترتیب بسیار خاص دسته بندی شده اند، که یک شبکه نامیده می شود. در بیشتر عناصر، این چینش بسته به شرایطی مانند درجه حرارت و فشار به خودی خود تغییر خواهد کرد. این تغییر چینش، که آلوتروپی یا پلی مورفیسم نامیده می شود، برای یک فلز خاص ممکن است در دماهای مختلف چندین بار رخ دهد. در آلیاژها، این تغییر چینش ممکن است باعث شود یک عنصر که در حالت عادی قابل حل در فلز پایه نیست به طور ناگهانی در فلز انحلال پذیر شود، درحالی که معکوس شدن آلوتروپی باعث خواهد شد این عناصر به صورت جزئی یا کامل غیرقابل انحلال شوند.
دانشنامه آزاد فارسی
در صنعت، قراردادن فلزات و آلیاژها در معرض گرمایش و سرمایش کنترل شده، برای حذف تنشهای داخلی و بهبود خواص فیزیکی آن ها پس از ساخت. روش های عملیات حرارتی عبارت اند از تابکاری، آب دادن، و بازپخت.
