عسعس. [ ع َ ع َ ] ( ع اِ ) گرگ. ( منتهی الارب ). ذئب. ( فهرست مخزن الادویة ). گرگ که در جستجوی شکار باشد در شب. ( از اقرب الموارد ). || خارپشت ، بدان جهت که شبگرد میباشد. ( منتهی الارب ). گوئی مفرد عَساعِس است بمعنی خارپشتان. ( از اقرب الموارد ). ج ، عَساعِس. ( منتهی الارب ). عسعس. [ ع َ ع َ ] ( از ع ، ص ) صیغه ماضی از مصدر عسعسة است به معنی تاریکی درآوردن شب. ( از غیاث اللغات ). و در فارسی با توجه به مورد استعمال آن در قرآن کریم ، بعنوان صفتی برای شب بکار رفته است : ایمان به وجود تو جدا گشت ز کفران چون روز درخشنده جدا از شب عَسْعَس.ناصرخسرو.و رجوع به عسعسة شود. عسعس. [ ع َ ع َ ] ( اِخ ) جایگاهی است در بادیه. و گویند کوهی است طویل دریک فرسخی ماورای ضریة ازآن ِ بنی عامر. و آن را کوهی ازآن ِ بنی دُبَیر در بلاد بنی جعفربن کلاب دانسته اند که در پایه آن آب ناصفة واقع است. ( از معجم البلدان ). - دارة عسعس ؛ ازآن ِ بنی جعفر است. ( از معجم البلدان ). عسعس. [ ع َ ع َ ] ( اِخ ) ابن سلامة، مکنی به ابوصعدة. صحابی است. ( از منتهی الارب ). و رجوع به ابوصعدة شود. عسعس. [ ع ُ ع ُ ] ( ع اِ ) بازرگانان آزمندو حریص. || آوندهای کلان. ( منتهی الارب ).
فرهنگ معین
(عَ سْ عَ ) [ ع . ] ۱ - (مص ل . ) تیره و تاریک شدن . ۲ - (اِ. ) گرگ .
فرهنگ فارسی
بازرگانان آزمند و حریص آوند های کلان
دانشنامه اسلامی
[ویکی الکتاب] معنی عَسْعَسَ: نیمه تاریک می شود (عسعسه هم به رو آوردن شب اطلاق میشود ، و هم به رفتن آن . پس عسعسه و عساس به معنای تاریکی مختصر است ، نظیر تاریکی اول مغرب و قبل از آفتاب ) ریشه کلمه: عسعس (۱ بار) «عَسْعَسَ» از مادّه «عسعسة» در اصل به معنای تاریکی رقیق است و از آنجا که در ابتدا و انتهای شب تاریکی رقیق تر می شود، این معنا در مورد روی آوردن یا پشت کردن شب به کار می رود، و اطلاق کلمه «عَسَسَ» به مأموران شب گرد، نیز به همین مناسبت است. . راغب گفته: عسعسه و عساس رقیق شدن تاریکی است و آن در اول و آخر شب است و «عسعس اللیل» را بدین جهت آمدن و رفتن شب معنی کرده که در هر دو حالت تاریکی رقیق است. به نظرالمیزان به قرینه «وَالصُّبْحِ اَذا تَنَفَّسَ» آن را رفتن شب معنی کردن بهتر است. یعنی: قسم به شب آنگاه که برود و قسم به روز آن گاه که امتداد یابد، این قرآن گفته فرستاده محترم (جبرئیل) است. در نهایه گوید: «فی حَدیثِ عَلِیٍّ علیه السلام اَنَّهُ قامَ فی جَوْفِ اللَّیْلِ لِیُصَلّی فَقالَ وَ اللَّیْلِ اِذا عَسْعَسَ» آن گاه آن را آمدن و رفتن شب گفته است این کلمه در کلام الله فقط یکبار آمده است.
