شریعت

لغت نامه دهخدا

شریعت. [ ش َ ع َ ] ( ع اِ ) جای به آب درآمدن و کناره آبی که خلایق از آنجا آب خورند. ( غیاث اللغات ). || جوی بزرگ. ( غیاث اللغات ). رجوع به شریعة شود. || قانونی که پیغمبران از جانب خداوند عالم بر مردمان آورده اند و وخشوربند و وخشورپند و وخشورنهاد نیز گویند. ( ناظم الاطباء ). راه پیداکرده خدا برای بندگان در دین محمدی ( ص ) به عبادات و معاملات. ( غیاث اللغات ). راه. کیش. آیین. شریعه. شریعة. راه دین. ملت. راه روشن. دین. قانون. ج ، شرایع. مقابل طریقت. ( یادداشت مؤلف ).راه دین. ( مهذب الاسماء ). حبل المتین. ( دهار ) : تا رستخیز این شریعت خواهد بود هر روزی قوی تر و پیداتر و بالاتر. ( تاریخ بیهقی ). عقوبت بر مقتضای شریعت باشد چنانکه قضات حکم کنند برانند. ( تاریخ بیهقی ). امیرالمؤمنین را از عزیمت خویش آگاه کردیم و عهد... جمله مملکت پدر را خواستیم... هرچند بر حق بودیم به فرمان وی تا موافق شریعت باشد. ( تاریخ بیهقی ).
در ره دین پوی بر ستور شریعت
وز علما دان درین طریق منازل.ناصرخسرو.گفتند که موضوع شریعت نه به عقل است
زیرا که به شمشیر شد اسلام مقرر.ناصرخسرو.از سخن دین به بوستان شریعت
برگ و بر علم را بدیعنهالیم.ناصرخسرو.آنگاه بپرسیدم از ارکان شریعت
کاین پنج نماز از چه سبب گشت مسطر.ناصرخسرو.جان تو بی علم خر لاغر است
علم ترا آب شریعت چراست.ناصرخسرو.آنگاه شریعت آمدش و رسول گشت پس ازآن چهل و هشت سال بزیست. ( قصص الانبیاء ص 140 )...
نرود بر شریعت استهزا.ابوالفرج رونی.پس اگر روزی چند صبر باید کرد در رنج عبادت و بند شریعت عاقل از آن چگونه سرباز زند. ( کلیله و دمنه ).
در مذهب عشاق چنان است شریعت
کآنرا که بکشتند دیت باز نخواهند.خاقانی.گفتم گلوی دیو طبیعت توان برید
گفتا توان اگر ز شریعت کنی حسام.خاقانی.شیر تنهارو شریعت را
با سگی در خطاب دیده ستند.خاقانی.علم و حکمت و شریعت و طریقت بیان کرد. ( سندبادنامه ص 3 ). فاضلترین انبیاء آن است که به وی کتاب و شریعت نازل شده است. ( سندبادنامه ص 7 ). بر من لازم آمد بموجب شریعت و فتوت و سنت مروت به دفع آن کوشیدن. ( سندبادنامه ص 323 ). از احکام شریعت و قضایای طریقت اعراض می نمایند. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 398 ). مشاعل شریعت در آن دیار و اعصار برافروخت. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 348 ).

فرهنگ معین

(شَ عَ ) [ ع . شریعة ] (اِ. )۱ - آیین ، روش . ۲ - سنت و آیین پیامبران .

فرهنگ عمید

۱. سنت، طریقه.
۲. مذهب، آیین، راه وروش و آیینی که خداوند برای بندگان خود روشن ساخته.

فرهنگ فارسی

سنت، راه وروش، طریقه، آیین، مذهب، راه روش خدا
( اسم ) ۱ - جای آب خوردن جای برداشتن آب از رود . ۲ - طریقه روش . ۳ - آیین پیامبران دین جمع : شرایع ( شرائع ) .

فرهنگ اسم ها

اسم: شریعت (دختر) (عربی) (مذهبی و قرآنی) (تلفظ: šarieat) (فارسی: شريعت) (انگلیسی: sharieat)
معنی: آیین، روش، سنت، راه دین، شرع، ( در قدیم ) طریقه، ( در اصطلاح ) اقوال واعمال و احکامی است که حق تعالی به زبان پیامبر اسلام ( ص ) بر بندگان مقرر فرموده است و موجب انتظام امور معاش و معاد است

دانشنامه آزاد فارسی

(در لغت راهی را گویند که شتر از آن به آب می رسد) در اصطلاح فقهی، بر فتاوای فقیهان اطلاق می شود و منظور از آن احکام فرعی است. در اصطلاح صوفیه، دربرابر طریقت به کار می رود.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شَریعت به معنی آنچه خداوند متعال برای بندگان خود وضع و تشریع کرده است، می باشد. به شریعت، شَرع، شریعت الهی، شریعت مُنزِلِه و قانون الهی نیز گفته می شود.
«شریعت» در لغت به معنای درگاه و سردر ورودی (= عتبه) و نیز به معنای آبشخور و جایگاهی که بدون طناب از آن آب نوشیده می شود «مورد الماء الّذی یستقی منه بلا رِشاء» آمده است و به مجموعه مسائل دینی اعمّ از عقاید و اخلاق و احکام نیز «شریعت» گفته می شود از این جهت که مایه حیات و طهارت کسانی است که آن را بپیمایند و سلوکی هماهنگ با آن داشته باشند. مراد از «شریعت» در آیه ۱۸ سوره جاثیه نیز همین معنا می باشد: (ثُمَّ جَعَلْنَاکَ عَلَی شَرِیعَة مِّنَ الاَْمْرِ). البتّه در اصطلاح فقها و کتب فقهی و تعبیراتی نظیر «شرایع الاحکام» خصوص احکام فرعی عملی از آن اراده می شود که در این صورت کاملا مرادف با معنای اصطلاحی «فقه» است.
نسبت شریعت با دین
شریعت از نظر مفهومی اخص از دین است؛ زیرا شریعت عبارت است از راه و روشی خاص برای امتی یا پیامبری؛ در حالی که دین عبارت است از روش عام الهی نسبت به همه امتها؛ از این رو، شریعت قابل نسخ است؛ لیکن دین به این معنا نسخ پذیر نیست .
معنی شارع
شارع به معنای وضع و تشریع کننده شریعت، خدای متعال و به معنای تبیین و تفسیر کننده آن، پیامبر اعظم صلّی اللّه علیه و آله است.
منبع شریعت
...
[ویکی اهل البیت] شَریعت به معنی آنچه خداوند متعال برای بندگان خود وضع و تشریع کرده است، می باشد. به شریعت، شَرع، شریعت الهی، شریعت مُنزِلِه و قانون الهی نیز گفته می شود.
«شریعت» در لغت به معنای درگاه و سردر ورودی (= عتبه) و نیز به معنای آبشخور و جایگاهی که بدون طناب از آن آب نوشیده می شود «مورد الماء الّذی یستقی منه بلا رِشاء» آمده است و به مجموعه مسائل دینی اعمّ از عقاید و اخلاق و احکام نیز «شریعت» گفته می شود از این جهت که مایه حیات و طهارت کسانی است که آن را بپیمایند و سلوکی هماهنگ با آن داشته باشند. مراد از «شریعت» در آیه ۱۸ سوره جاثیه نیز همین معنا می باشد: (ثُمَّ جَعَلْنَاکَ عَلَی شَرِیعَة مِّنَ الاَْمْرِ). البتّه در اصطلاح فقها و کتب فقهی و تعبیراتی نظیر «شرایع الاحکام» خصوص احکام فرعی عملی از آن اراده می شود که در این صورت کاملا مرادف با معنای اصطلاحی «فقه» است.
شریعت از نظر مفهومی اخص از دین است؛ زیرا شریعت عبارت است از راه و روشی خاص برای امتی یا پیامبری؛ در حالی که دین عبارت است از روش عام الهی نسبت به همه امتها؛ از این رو، شریعت قابل نسخ است؛ لیکن دین به این معنا نسخ پذیر نیست .
شارع به معنای وضع و تشریع کننده شریعت، خدای متعال و به معنای تبیین و تفسیر کننده آن، پیامبر اعظم صلّی اللّه علیه و آله است.
کتاب خدا (قرآن) و سنّت دو منبع اصلی شریعت اند که مجتهدان برای به دست آوردن احکام و تکالیف شرعی به آن دو رجوع می کنند.
از دیدگاه فقهای شیعه احکام و تکالیفی که خداوند متعال مقرر کرده، تابع مصالح و مفاسد است؛ بدین معنا که خداوند بدانچه مصلحت بندگان در آن بوده امر کرده و از آنچه برای آنان مفسده داشته نهی کرده است.
خداوند متعال شریعت را سهل و آسان قرار داده است. قرآن کریم با بیانات مختلف بدین مطلب تصریح کرده است. در آیه ای می فرماید:{لایُکَلِّفُ اللّه ُ نَفْساً إلاّ وُسْعَه}؛ خداوند هیچ کس را تکلیف نمی کند مگر به قدر توانایی او» و در آیه ای دیگر آمده است:{وَما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ}؛ و در دین (در مقام تکلیف) بر شما مشقت و رنج ننهاده است». و در آیه ای دیگر خداوند پس از بیان این حکم که در صورت دسترس نداشتن به آب با خاک پاک تیمّم کنید، می فرماید: {مایُرِیدُ اللّه ُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُم مِن حَرَجٍ}؛ خداوند نمی خواهد هیچ گونه سختی برای شما قرار دهد». از این رو، خداوند متعال هم در مقام جعل و تشریعِ حکم، حکمی حرجی و مشقت زا وضع نکرده و هم در صورتی که بر اثر پیدایی شرایط و عوارضی، حکمی برای مکلّف حرجی و دارای مشقت باشد، آن حکم را از وی برداشته و او را از آن معاف داشته است.
[ویکی فقه] شریعت (فقه). شَریعت به معنی آنچه خداوند متعال براى بندگان خود وضع و تشریع کرده است، می باشد. به شریعت، شَرع، شریعت الهی، شریعت مُنزِلِه و قانون الهی نیز گفته می شود.
«شریعت» در لغت به معناى درگاه و سردر ورودى (= عتبه) و نیز به معناى آبشخور و جایگاهى که بدون طناب از آن آب نوشیده مى شود «مورد الماء الّذى یستقى منه بلا رِشاء»
گروهی از مولفین، المعجم الوسیط، ج۱، ص۴۷۹، مادّه «شرع».
شریعت از نظر مفهومی اخص از دین است؛ زیرا شریعت عبارت است از راه و روشی خاص برای امتی یا پیامبری؛ در حالی که دین عبارت است از روش عام الهی نسبت به همه امتها؛ از این رو، شریعت قابل نسخ است؛ لیکن دین به این معنا نسخ پذیر نیست
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۳۵۰.
شارع به معنای وضع و تشریع کننده شریعت، خدای متعال و به معنای تبیین و تفسیر کننده آن، پیامبر اعظم صلّی اللّه علیه و آله است.
منبع شریعت
...

ویکی واژه

شریعة
آیین، روش.
سنت و آیین پیامبران.