لقب خدیو که ریشه‌ای فارسی به معنای صاحب و ارباب دارد، از سال ۱۸۶۶ یا ۱۸۶۷ به‌طور خاص برای والیان امپراتوری عثمانی در مصر به کار می‌رفت. با تحت‌الحمایه بریتانیا قرار گرفتن مصر در سال ۱۹۱۴، سلطنت مصر آغاز شد و به جای این لقب، از عنوان سلطان استفاده گردید. نخستین فردی که با عنوان خدیوی شناخته شد، اسماعیل بود. پیش از او، از محمدعلی پاشا تا محمد سعید پاشا، این لقب به کار نمی‌رفت و آن‌ها به عنوان والی مصر یا عزیز مصر شناخته می‌شدند. اسماعیل پاشا نیز در آغاز کار خود که به عنوان والی مصر از سوی عثمانیان منصوب شده بود، لقب والی مصر را داشت تا اینکه در سال ۱۸۶۶ این لقب را به دست آورد. بر اساس این لقب، حق این ارث به بزرگ‌ترین فرزند او منتقل می‌شد، در حالی که پیش از آن، فرمانداری مصر به یکی از اعضای خاندان او واگذار می‌شد و پادشاه عثمانی اختیار کامل در انتخاب هر فردی که می‌خواست، داشت. لقب خدیوی امتیازی بود که دیگر فرمانداران ولایت‌های امپراتوری عثمانی از آن برخوردار نبودند و این امتیاز در تاریخ ۱۲ فوریه ۱۸۴۱ توسط سلطان عثمانی به خدیوی اسماعیل اعطا شد.
خدیو
لغت نامه دهخدا
خدیو. [ خ ِ / خ َ ی ْ وْ ] ( اِ ) پادشاه. ( ناظم الاطباء ) ( برهان قاطع ) ( شرفنامه منیری ) ( انجمن آرای ناصری ). شاه. ملک. سلطان. ( یادداشت بخط مؤلف ). در لغت فرس آمده «خدیو» خداوند بود. و از این جهت گویند کشورخدیو و کیهان خدیو
فرهنگ معین
فرهنگ فارسی
( اسم ) ۱ - پادشاه خداوند( مطلقا ). ۲ - عنوان هر یک از پادشان دور. اخیر مصر. ۳ - امیر. ۴ - بزرگ قوم.
پادشاه شاه ملک
فرهنگ اسم ها
معنی: خداوند، پادشاه، امیر، فرمانروا، ( در قدیم )، رئیس، ( اَعلام ) عنوان هریک از پادشاهان دوره ی اخیر مصر
دانشنامه آزاد فارسی
لقب حکمرانان مصر. اسماعیل، حکمران مصر، در ۱۸۳۱ این لقب را به جای پاشا که پیش از آن معمول بود، برای خود اختیار کرد. اسامی خدیوان مصر به قرار ذیل است: محمد علی پاشای بزرگ (۱۸۰۵ـ۱۸۴۸)؛ ابراهیم پاشا (۱۸۴۸)؛ عباس اول (۱۸۴۸ـ۱۸۵۴)؛ سعید پاشا (۱۸۵۴ـ۱۸۶۳)؛ اسماعیل (۱۸۶۳ـ۱۸۷۹)؛ محمد توفیق (۱۸۷۹ـ۱۸۹۲)؛ عباس دوم (۱۸۹۲ـ۱۹۱۴). مقارن جنگ جهانی اول که دولت انگلیس عباس حلمی پاشا را به مناسبت تمایل او به سلطان عثمانی از خدیوی مصر، عزل کرد و حسین کامل برادر محمد توفیق را به عنوان سلطان به جای او نشاند، لقب «مَلِک» جایگزین لقب خدیو شد.
