زاینده‌رود

لغت نامه دهخدا

زاینده رود. [ ی َ دَ ] ( اِخ ) زنده رود. نام کتابی است که زنده ازرم حکیم سپاهانی زردشتی ، بروزگار خسروپرویز در شناسائی روان پاینده پرداخته و اقوال فرزانگان ایران را در آن جمع کرده و ترجمه آن از لغت پارسی صرف به لغت متداوله آمیخته در نزدمولف حاضر است. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). در رساله «آذر کیوان و پیروان » آمده : زنده رود رساله ای است که با رساله خویشتاب بضمیمه ٔزردست افشار ( بغلط زردشت افشار ) در مطبعه دوربین بمبئی بدرخواست سرجمشید جی جی بای اول بطبع رسید. رجوع به آذرکیوان و پیروان او بقلم دکتر معین ص 9 شود.
زاینده رود. [ ی َ دَ / دِ ] ( اِخ ) معروف است و نام رود مشهور اصفهان است. ( آنندراج ). نام رودخانه اصفهان است و زنده رود هم همان است. ( فرهنگ نظام ). در مرآت البلدان آمده : زاینده رود که آنرا زنده رود نیز گویند، از رودهای نامی دنیا است و اکابر علمای جغرافی آنرا توصیف نموده چنانکه یاقوت در معجم البلدان و مراصد الاطلاع گوید: آب زاینده رود اعذب میاه عالم است. و ابن ملک در تقویم البلدان در ذکر انهار گوید: زنده رود نهر بزرگی است بدروازه اصفهان. فصحای عرب و عجم نظماً و نثراً از این رود مدح نموده اند. مرتضی قلیخان بن نظام الدوله گوید:
سقی صفحتی زاینده رود کهامة
یلث باعلی منحناه جامها
و لازال دمعی نائیاً عن قطارها
اذا شح یوماً فی جداه غمامها
بنفسی شاط یثلج الصدر مائه
و ان طال مابین الضلوع اوامها
یبل اوارالقلب بردنمیره
و یضرم ناراً لایبوخ ضرامها
تخال العذاری عقدها من حصانه
فیلمسه مهما یغیب نظامها.
معتمدالدوله در جام جم در ذیل احوال اصفهان گوید: زنده رود از جنب اصفهان میگذرد و از بند مروان گذشته در ریگ زار فرومیرود. حمداﷲ مستوفی در شرح انهار و عیون و آبار گوید: آب زنده رود از کوه زرد و جبال لر بزرگ ، بحدود جوی سردبرمیخیزد و بر ولایت رودبار لرستان گذشته ، در ولایت فیروزان و اصفهان و یزد و در ولایت رویدشتین در زمین گاوخانی منتهی می شود و طولش هفتاد فرسنگ می باشد و در شرح جبال نیز حمداﷲ گوید: کوه زرد در لرستان است. مؤلف گوید: این کوه معروف به زردکوه و در حدودی است از لرستان که نزدیک به نشیمن گاه طایفه بختیاری است ومخرج زاینده رود است. مجرای زاینده رود، در اغلب مواضع، زهاب و چشمه ها است که آب آنها مدد آبی است که خارج می شود از مخرج اصلی زنده رود. سرچشمه آب کرند، مجاور سرچشمه زاینده رود است و از این مخرج رودخانه عظیمی جاری می شود. بارها سلاطین عظیم الشأن ایران قصد کردند که آب کرند را از مجرای طبیعی برگردانند و داخل مجرای زاینده رود کنند که به جلگه اصفهان جاری شود و این نیت اگر وقوع مییافت هرآینه فوائد زیاد داشت.

فرهنگ فارسی

رود خانه ایست که از دامنه شرقی زرد کوه بختیاری مقابل سرچشمه کارون سرچشمه گیرد و شعب دیگر آن از فریدن و چهار محال میایند . پس از مشروب کردن خاک اصفهان و عبور از جنوب شهر در باتلاق گاوخونی فرو میرود . از حیث استفاده زراعتی مهمترین رود ایران است و افزایش آب آن بوسیله حفر تونل (( کوهرنگ ) ) ( زرد کوه بختیاری ) در حاصلخیزی اصفهان بسیار موثر است . در جنوب شهر اصفهان پلهای متعددی در زمان صفویه بر روی آن بسته شده است که با وجود گذشت زمان پل خواجو و سی و سه پل هنوز مورد استفاده عموم است .

دانشنامه عمومی

زاینده رود (لنجان). زاینده رود، نام شهری در بخش مرکزی شهرستان لنجان از توابع استان اصفهان است.
شهر زاینده رود مشتمل بر پنج محله به نام های باباشیخعلی، بیستگان، بهجت آباد، کَلّه مسیح و کَلّه مسلمان است که البته این محلات در اصل پنج روستای جدا از هم بوده و در سال ۱۳۸۰ بهم پیوسته و یک شهر را تشکیل داده اند. جمعیت این شهر بالغ بر ۹۵۶۳ نفر و ساکنین آن عمدتا بومی بوده و در اصطلاح لنجانی محسوب می شوند بسیاری از ساکنین این شهر در شرکت ذوب آهن اصفهان مشغول به کارند و شماری از آن ها نیز به برنج کاری اشتغال دارند. محصول عمده کشاورزی این شهر برنج است که به "برنج لنجان" شهرت دارد . دریاچه مصنوعی محله باباشیخعلی زیباترین جاذبه گردشگری این شهر می باشد که همه ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می کند. این دریاچه در اثر برداشت شن و خاک زمین های کشاورزی برای ساخت کارخانه ذوب آهن اصفهان ایجاد شده است.
شالیزارهای سرسبز شهر زاینده رود در فصل بهار و تابستان بسیار دیدنی و زیباست همچنین امامزاده سید احمد از اماکن دیدنی شهر زاینده رود است.
تپه و چنار، محلی زیبا در میان شالیزارهای بیستگان است و همچنین چنار بسیار کهنی در محلۀ کله مسیح وجود دارد که مردم در روز سیزدهم فروردین هر سال در اطراف آن گرد می آیند. تفریح گاه محلۀ کله مسیح و پارک جزیره از باصفاترین و زیباترین نقاط شهرستان لنجان است که در حاشیه زاینده رود قرار گرفته و محل مناسبی برای استراحت و تفریح خانواده هاست.
زاینده رود (کرمان). زاینده رود، روستایی از توابع بخش چادگان شهرستان اصفهان در استان اصفهان ایران است.
این روستا در دهستان جوشان قرار داشته و براساس آخرین سرشماری مرکز آمار ایران که در سال ۱۳۸۵ صورت گرفته، جمعیت آن ۷۲نفر ( ۲۰خانوار ) بوده است.

دانشنامه آزاد فارسی

نمایی از زاینده رود، اصفهان
نمایی از زاینده رود، اصفهان
نمایی از زاینده رود، اصفهان
نمایی از زاینده رود، اصفهان
نمایی از زاینده رود، اصفهان
رودخانه ای در استان اصفهان، با طول ۴۰۵ کیلومتر. این رودخانه، که از مهم ترین رودخانه های ایران است، از ۶۴کیلومتری جنوب غربی داران سرچشمه می گیرد و به سوی شرق روان می شود و پس از یکی شدن با یکی دو ریزابۀ کوچک به سد زاینده رود می ریزد. در دریاچۀ سد مزبور با ریزابه هایی، چون آب دره دراز و رود پلاسگان، مخلوط و وارد شهرستان چادگان می شود و از روستایِ زیبایِ سامان می گذرد و پس از عبور از زرین شهر و مبارکه به شهرستان اصفهان وارد می گردد. در این شهر، دریاچۀ زیبایی پشت سی وسه پل تشکیل می دهد و پس از عبور از دهستان های هرند، جرقویه، و ورزنه، در جنوب کوه سیاه (۱۲۳کیلومتری شرق جنوبی اصفهان و ۲۹کیلومتری شرق جنوبی ورزنه) به باتلاق گاوخونی می ریزد. رودخانۀ زاینده رود در حیات و فعالیت های کشاورزی و صنعتی وگردشگری اصفهان از نقش بسیار ارزنده ای برخوردار است و احداث سد و تونل کوهرنگ بر حجم آب و تأثیرپذیری آن افزوده است. میانگین آبدهی سالانۀ زاینده رود ۱,۰۵۳ میلیون مترمکعب و وسعت حوضۀ آبگیر آن حدود ۲۷,۱۰۰ کیلومتر مربع است.

ویکی واژه

رودی که از زاگروس سرچشمه می‌گیرد و پس از گذر از استان اصفهان به تالاب گاوخونی می‌ریزد. زاینده‌رود به مغهوم رودی که مدام حجم آب آن رو به افزایش است البته در ایام فصول اول و دوم سال که برف کوهستان در حال ذوب شدن است.