است. [ اَ ] ( اِ ) مخفّف استر. ( رشیدی ) ( مؤید الفضلاء ). مخفف استر باشد که از دواب مشهوره است. گویند از جمله متصرفات فرعون است. ( برهان ) ( جهانگیری ). || استخوان آدمی و سایر حیوانات. ( برهان ). و آن مأخوذ است از پهلوی بمعنی تن یا بدن ، استخوان. در اوستا است ، در سانسکریت اشتی . || تخم و دانه میوه ها. ( برهان ). هسته. است. [ اَ / -َس ْ ] ( فعل ) -َست . صورتی از کلمه هست. هست. ( مؤید الفضلاء ). و آن مفرد مغایب ( سوم شخص مفرد ) است از مصدر استن و بدین وجه صرف میشود: استم. استی. است. استیم. استید. استند. و گاهی بتخفیف چنین آرند: ام. ای. است. ایم. اید. اند. است ه-رگ-اه به ماقبل متصل شود همزه آن ساقط شود مانند: آمده ست و جانست و دلست. اگر حرف آخر کلمه ماقبل ، هاءغیرملفوظ باشد جایز است که همزه بجا ماند مانند: گفته است و گوینده است : خدای جهان بر زبانم گواست که گنج و سرای سپاهم تراست.فردوسی.من آنچه شنیدم بگفتمْت راست تو به دان کنون رای و فرمان تراست.فردوسی.ز چین تا به گلزریون لشکر است بر ایشان چو خاقان چینی سر است.فردوسی.گفت [امیر محمد] مرادی دیگر است ، اگر آن حاصل شود هرچه بمن رسیده است بر دلم خوش شود. ( تاریخ بیهقی ). و از کرده خود پشیمان شدند و زبانها بگشادند که ما بیچاره ها گنهکاریم ، حکم تراست. ( قصص الانبیاء ص 84 ). ای لعبت خندان لب لعلت که گزیده ست در باغ لطافت گل روی تو که چیده ست.سعدی.زسر تا پا گلی ای شاخ نازک که برگت شیوه است و میوه ات ناز.کمال خجندی.این کلمه را قُدما بکسر همزه تلفظ میکرده اند چنانکه امروز در اصفهان : مر او را تو با ما بصحرا فرست که صحرا کنون جنت دیگرِست.فردوسی.در صفتت ملک راهزار دهان زاد هر دهنی را از آن هزار زبانست طبع ثنای ترا چنانکه بباید خواست که گوید ز هیچ نوع ندانست عقل کمال ترا در آنچه گمان برد گشت که دریابد ای عجب نتوانست باره شبدیز تو به رفتن و جستن نائب ابر بهار و باد بزانِست.مسعودسعد. است. [ اَ / -َس ْ ] ( پسوند ) -َست. مزید مؤخر نام بعض امکنه ، چون : مَرّست. مروَست. است. [ اِ ] ( ع اِ ) کون. دُبُر. بُن.( ربنجنی ). نشیمن. حلقه دبر. تهیگاه. نشستنگاه. نشست جای. رَمادَة. رَماعة. عجز. کفل. ( برهان قاطع ). سرین. ( رشیدی ). مقعد. ام سوید. ام سویدا. ( المرصع ). محسّه. ستَه. محشه. حماء. خوارة. ( منتهی الارب ). قراعة. ام الطنیخه. ام تسعین. ام الخبیص. ام جعر. ام خنور. ام خوار. ام خوران. ام درز. ام وفر. ام سکین. ام عامر. ( المرصع ) ( منتهی الارب ). ام عزمه. ام عزامه. ام عزیمة. ام عفان. ( المرصع ). ج ، اَستاء، آسات. ( ربنجنی ) :
فرهنگ معین
( اَ ) (فع رابطه . ) سوم شخص مفرد از مصدر «اَستن » [ = هستن . ] (زمان حال فعل «بودن » ): هوا روشن است . (اِ ) [ ع . ] (اِ. ) کون ، دبر، نشیمن ، نشستگاه ، کفل ، مقعد. ( ~. ) (اِ. ) ۱ - استخوان . ۲ - هستة میوه . ( ~. ) (اِ. ) استر.
فرهنگ عمید
۱. فعل سوم شخص مفرد معین که ماضی نقلی به کمک آن صرف می شود: گفته است. ۲. [مقابلِ نیست] فعل سوم شخص مفرد مضارع از مصدر «بودن»، هست: هوا سرد است. سرین، کفل. = اَوِستا: شهنشاه ایران سر و تن بشست / به جایی خرامید با زند و اُست (فردوسی: ۴/۲۷۷ ).
فرهنگ فارسی
۱ - سوم شخص مفرد از مصدر ( استن ) ( زمان حال فعل بودن ) : هوا روشن است . توضیح این کلمه در هنگام اتصال به پیش از خود گاه بدون ( ا ) نوشته میشود : ( آمدست رفتست جانست ) . ۲ - هست وجود دارد : ( گفت ( امیرمحمد ) مرادی دیگر است اگر آن حاصل شود هر چه بمن رسیده است بر دلم خوش شود . ) ( بیهقی ) خانواده سلطنتی مشهور ایتالیا
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] «است» یکی از ادات رابطه غیر زمانی در زبان فارسی است. یکی از رابطه های غیر زمانی «است» و مقابل آن «نیست» است. توضیح اصطلاح قضیه حملیه علاوه بر موضوع و محمول به جزء دیگری نیاز دارد تا بیان کننده نفی یا اثباتِ نسبت حکمیه باشد. آن جزء دیگر در فارسی، ادات «است» و «نیست» و در یونانی «استین» است که رابطه غیر زمانی نامیده می شود، زیرا محمول را به طور مطلق برای موضوع اثبات یا از آن سلب می کند و نسبت حکمیه را به زمان خاصی محدود نمی سازد، بر خلاف «بود» و «نبود» که رابطه زمانی اند و نسبت را به زمان گذشته بر می گردانند.رابطه غیر زمانی در زبان عربی ممکن است حذف شود و در زبان فارسی اصیل حذف نمی شود. ابن سینا می گوید: «و قد یحذف ذلک فی لغات، کما یحذف تارة فی لغة العرب… و قد لا یمکن حذفه فی بعض اللغات کما فی الفارسیة الاصلیة…».
ویکی واژه
پهلوی نیست. می‌رود. هستن. (زمان حال فعل «بودن»). هوا روشن.
