مکیس به معنای دقت و مبالغه در معاملات و کارهاست و این واژه در زبان عربی به کار می‌رود. در فرهنگ رشیدی به واژه مکاس اشاره شده که به طور خاص به نهایت دقت و شدت در انجام یک کار یا معامله اشاره دارد. به عبارت دیگر، مکاس به معنای طلب و خواست شدید در یک زمینه خاص است. در متن‌های مختلف، به ویژه در غیاث و آنندراج، این مفهوم به طور واضح بیان شده است، که نشان‌دهنده تنگی و سخت‌گیری در معاملات و خرید و فروش است. همچنین در ناظم الاطباء به تأکید و شدت در کار و تقاضا اشاره شده است. در تاریخ بلعمی نیز مثالی از این واژه آورده شده که نشان می‌دهد چگونه فردی در پی جمع‌آوری خربزه‌ها به شدت تلاش می‌کند و بر روی خواسته‌های خود اصرار می‌ورزد. این مفهوم به نوعی نمایانگر طبیعت انسانی در تلاش برای به دست آوردن خواسته‌ها و نیازهای خود است.
