واژه غنيمت از زبان عربی وارد فارسی شده و در اصل به معنای چیزی است که در جنگ یا مبارزه به دست آمده و به عنوان سود جنگی گرفته می‌شود. این معنی نخستین و ابتدایی‌ترین مفهوم کلمه است که به اموال، دارایی‌ها یا کالاهایی اشاره دارد که یک طرف در درگیری‌ها، جنگ‌ها یا نزاع‌ها از طرف مقابل تصاحب می‌کند.
فراتر از معنای نظامی و جنگی، این واژه در ادبیات فارسی و فرهنگ عمومی به معنی چیزی که به صورت ارزشمند و نیکو به دست آمده و باید از آن بهره‌برداری کرد نیز به کار می‌رود. به عبارت دیگر، غنيمت می‌تواند هر فرصت، نعمت، لحظه یا چیزی باشد که به دست آمده و ارزشمند تلقی می‌شود و باید آن را قدر دانست.
برای مثال، در ضرب‌المثل‌ها و گفته‌های حکیمانه معمولاً بیان می‌شود «زمان غنیمت است» یا «هر لحظه غنیمت است» که بیانگر اهمیت استفاده درست و بهینه از فرصت‌ها و نعمات زندگی است. این کاربرد معنایی مثبت و انگیزشی دارد و به انسان‌ها یادآوری می‌کند که باید قدر داشته‌های خود را بدانند و از فرصت‌ها بهره‌مند شوند.
در معنای کلی‌تر و استعاری، غنيمت می‌تواند به هر چیزی اشاره کند که ارزشمند، مفید و سودمند است و انسان باید آن را به عنوان نعمتی گرانبها بشناسد و از آن بهره‌مند شود. این معنا شامل علم، زمان، فرصت‌ها، تجربیات، سلامتی و حتی روابط انسانی می‌شود.
