نویسنده و کاتب

در زبان فارسی، واژگان نویسنده و کاتب هر دو به افرادی اشاره دارند که به امر نگارش می‌پردازند؛ با این حال، تفاوت‌های ظریفی در معنا و کاربرد این دو اصطلاح وجود دارد. نویسنده عنوانی عام‌تر است و به فردی اطلاق می‌شود که متنی را، اعم از کتاب، مقاله، داستان یا هرگونه اثر مکتوب دیگر، خلق می‌کند. این واژه معمولاً برای توصیف کسی به کار می‌رود که دارای مهارت و خلاقیت در نوشتن است و آثار وی از جنبه‌های ادبی، علمی یا خبری قابل توجه هستند؛ از این رو، مؤلفان، مقاله‌نویسان و روزنامه‌نگاران در این دسته قرار می‌گیرند.

در مقابل، کاتب ریشه‌ای تاریخی‌تر دارد و کاربرد آن در گذشته رایج‌تر بوده است. در دوران پیشین، به افرادی که به نسخه‌برداری از کتب و متون خطی می‌پرداختند، کاتب گفته می‌شد. همچنین، این عنوان به نویسندگان و دبیرانی اطلاق می‌گردید که در دربارها یا دیوان‌های حکومتی مشغول به کار بودند و وظیفه نگارش اسناد رسمی، فرمان‌ها و نامه‌ها را بر عهده داشتند. این اصطلاح بر مهارت و دقت بالای فرد در نگارش و ثبت متون تأکید داشت. تفاوت کلیدی میان این دو واژه در حوزه معنایی و کاربرد آن‌ها نهفته است. کاتب بیشتر به جنبه فنی و عملی نگارش، به‌ویژه در زمینه نسخه‌برداری یا فعالیت در محیط‌های اداری و حکومتی، اشاره دارد. اما نویسنده مفهومی وسیع‌تر را در بر می‌گیرد که شامل فرایند خلاقانه خلق اثر و تولید محتوای جدید در هر زمینه‌ای می‌شود. بنابراین، در حالی که هر کاتبی می‌تواند نویسنده نیز باشد، اما هر نویسنده‌ای ضرورتاً در تعریف سنتی کاتب نمی‌گنجد.