مجنی الیه (شکل صحیح: مجنی علیه) اصطلاحی حقوقی است که به فردی گفته میشود که علیه او جرم یا عمل نادرست انجام شده است. به عبارت سادهتر، این شخص قربانی یک حادثه، جرم یا تخلف قرار میگیرد و حقوقش توسط دیگری نقض میشود. این اصطلاح در پروندههای کیفری و حقوقی به کار میرود تا مشخص شود چه کسی آسیب دیده یا متضرر شده است.
این فرد میتواند در انواع جرایم ظاهر شود؛ مثلاً در سرقت، جراحت، کلاهبرداری یا توهین، کسی که مورد سرقت، ضرب و شتم یا کلاهبرداری قرار گرفته، به عنوان مجنی علیه شناخته میشود. شناسایی او برای رسیدگی قانونی اهمیت دارد، زیرا حمایت از حقوق قربانی و دریافت حق و خسارت قانونی جزو وظایف دستگاه قضایی است.
حقوق مجنی علیه شامل حق شکایت، درخواست تعقیب قانونی و دریافت خسارت میشود. به همین دلیل، سیستمهای حقوقی برای حمایت از این افراد قوانین ویژهای دارند تا از تضییع حقوق آنان جلوگیری شود. بنابراین، شناخت دقیق جایگاه مجنی علیه در پروندههای حقوقی به عدالت و برقراری نظم اجتماعی کمک میکند.