پچازی

«پچازی» یا «پیچازی» نوعی پارچه با طرح شطرنجی یا چهارخانه است که در آن خطوط عمودی و افقی با رنگ‌های متناوب بافته شده‌اند. این طرح در زبان انگلیسی بیشتر به نام‌های «Tartan» یا «Houndstooth» شناخته می‌شود و ویژگی اصلی آن ایجاد الگوی هندسی متقارن و چشم‌نواز است. پارچه‌های پیچازی معمولاً از جنس پشم بودند، اما امروزه در انواع پارچه‌های نخی، ژاکارد و آستری نیز تولید می‌شوند.

ویژگی مهم این پارچه، بافت مشخص و منظم خطوط و خانه‌ها است که باعث می‌شود الگوی آن به راحتی قابل تشخیص باشد. این طرح علاوه بر زیبایی، دوام و استحکام خوبی دارد و به همین دلیل در گذشته بیشتر برای پوشاک زمستانی مانند کت و پالتو استفاده می‌شد. در بافت پیچازی، ترکیب رنگ‌ها و تضاد میان خطوط نقش مهمی در جلوه نهایی پارچه دارد و باعث جذابیت بصری آن می‌شود.

امروزه این پارچه نه تنها در لباس‌های زمستانی، بلکه در تولید انواع پوشاک، شال، روسری و حتی برخی اکسسوری‌ها نیز کاربرد دارد. این طرح به عنوان نمادی از استایل کلاسیک و اصالت تاریخی شناخته می‌شود و در دنیای مد همچنان محبوب است. در فرهنگ ایرانی، واژه پچازی یا پیچازی بیشتر به معنای «دارای نقش شطرنجی یا چهارخانه» است و کاربرد آن محدود به پارچه‌های با این الگو می‌باشد.

لغت نامه دهخدا

پچازی. [ پ ِ ] ( ص ) شطرنجی. منقش به نقوش مربع.