نم سنجی نورشناختی (Photometric Remote Sensing) یکی از شاخههای کلیدی در علوم جوّ است که به اندازهگیری و تحلیل تابش الکترومغناطیسی بازتابیده یا گسیل شده از جوّ و سطح زمین میپردازد. این روش با استفاده از سنسورهای نصب شده بر روی ماهوارهها، هواپیماها یا پهپادها، امکان پایش و بررسی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی پدیدههای جوّی و زمینی را فراهم میآورد. در این رویکرد، پارامترهایی مانند شدت نور، زاویه تابش، و مشخصات طیفی بازتاب نور مورد توجه قرار میگیرند تا اطلاعات دقیقی از وضعیت اتمسفر، پوشش گیاهی، منابع آبی، و کاربری اراضی به دست آید. درک روابط بین این پارامترها برای تفسیر صحیح دادهها و استخراج اطلاعات مفید، امری ضروری است.
در مقابل، نم سنجی طیفی (Spectral Remote Sensing) بر تحلیل توزیع شدت تابش در طول موجهای مختلف تمرکز دارد. هر ماده یا پدیده، الگوی بازتاب یا جذب ویژهای در طیف الکترومغناطیسی از خود نشان میدهد که به عنوان «اثر انگشت طیفی» شناخته میشود. نم سنجی طیفی با بهرهگیری از این ویژگی، قادر به شناسایی دقیقتر مواد، تفکیک انواع پوششهای گیاهی، تشخیص ترکیبات معدنی، و حتی تعیین غلظت آلایندهها در جوّ است. این روش، درک عمیقتری از ماهیت فیزیکی و شیمیایی اهداف مورد مطالعه ارائه میدهد و امکان تمایز بین پدیدههایی که از نظر ظاهری مشابه به نظر میرسند اما ترکیب متفاوتی دارند را فراهم میسازد.
ارتباط تنگاتنگی میان نم سنجی نورشناختی و نم سنجی طیفی وجود دارد؛ به طوری که نم سنجی طیفی را میتوان زیرمجموعهای پیشرفتهتر از نم سنجی نورشناختی در نظر گرفت. دادههای حاصل از اندازهگیریهای نورشناختی، اساس تحلیلهای طیفی را تشکیل میدهند. به عبارت دیگر، برای انجام تحلیلهای طیفی دقیق، لازم است ابتدا اندازهگیریهای نورشناختی صحیحی از شدت و زاویه بازتاب تابش صورت پذیرد. این دو رویکرد در کنار هم، ابزارهای قدرتمندی را برای پژوهشگران علوم جوّ فراهم میآورند تا بتوانند به صورت جامعتر و با دقت بالاتری به مطالعه و پایش سیاره زمین بپردازند و دانش خود را در زمینههای مختلف زیستمحیطی و اقلیمی گسترش دهند.