تعریف و مفهوم اصلی
کلمه مواضخه در ریشه خود به معنای رقابت و مسابقه در انجام کارهای جسمانی، به ویژه در آب یا هنگام دویدن است. این واژه در اصل اشاره به نبرد یا تلاش برای سبقت گرفتن در حرکات فیزیکی دارد و کاربرد آن در متن‌های قدیمی بیشتر برای مسابقات ورزشی یا رقابت‌های مشابه است. به عبارت دیگر، وقتی گفته می‌شود کسی در مواضخه است، منظور این است که او در حال شرکت در یک رقابت فعال و جسمانی است، نه صرفاً انجام یک فعالیت عادی.
کاربرد استعاری و توسعه معنایی
در متون کهن، مواضخه گاهی به صورت استعاری نیز به کار رفته است. یعنی مسابقه و رقابت فقط محدود به دویدن یا کشیدن آب نبوده، بلکه به هرگونه تلاش برای سبقت گرفتن یا پیشی گرفتن در زمینه‌های دیگر نیز اشاره دارد. این توسعه معنایی باعث شده است که واژه در متون ادبی و تاریخی، علاوه بر جنبه جسمانی، نشانه رقابت در حرکت یا پیشرفت فرد در مسیر خاصی نیز باشد.
معنای دوم و تطبیقی
در معنای دیگری که در منابعی مثل «منتهی‌الأرب» و «آنندراج» آمده، مواضخه به معنای پیروی یا سیر کردن به سبک و شیوه دیگری است. در این معنا، واژه اشاره به حرکت یا رفتار مطابق با الگویی مشخص دارد، به طوری که فرد خود را با رفتار یا مسیر دیگری هماهنگ می‌کند. بنابراین، این واژه هم می‌تواند نشانه مسابقه و رقابت باشد و هم الگوبرداری و هماهنگی در حرکت.