واژه «طلطله» در زبان فارسی به معنای جنباندن یا تکان دادن چیزی بهصورت ناگهانی و اغلب با شدت کم یا بیهدف است. این واژه معمولاً در ادبیات محاورهای یا نوشتاری برای توصیف حرکتهای کوچک و گاه بیمعنی اجسام یا حتی افراد بهکار میرود. به عبارت دیگر، وقتی چیزی را به شکلی میلرزانیم یا میجنبانیم، میتوان گفت آن را «طلطله» کردهایم.
در کاربرد عملی، این واژه ممکن است به حرکات غیرمستقیم دست یا پا، تکان دادن آرام یک شیء، یا حتی حرکت ناگهانی بدن اشاره داشته باشد. این واژه اغلب با نوعی بیهدف بودن یا تصادفی بودن حرکت همراه است؛ برای مثال وقتی کودک با عصبانیت یا بیحوصلگی اسباببازی خود را حرکت میدهد، میتوان گفت که آن اسباببازی را «طلطله» کرده است. چنین حرکاتی معمولاً بزرگ و جدی نیستند و جنبه بازیگوشی یا ناآرامی دارند.
از نظر فرهنگی و زبانی، این کلمه نمونهای از واژههای تصویری است که حرکت جسم را بهطور ملموس و صریح بیان میکند. استفاده از آن در داستانها و اشعار عامیانه باعث ایجاد حس زنده و پویا در متن میشود، چرا که مخاطب میتواند بهراحتی تصور کند چیزی به طور ناگهانی و تند یا بیهدف به حرکت درآمده است. به این ترتیب، «طلطله» هم جنبه توصیفی دارد و هم بار احساسی و فضاسازی به متن میبخشد.