معنی وجوب دایمی نماز چیست

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] وجوب دایمی نماز، یعنی حتّی در سخت ترین شرائط همانند صحنه جنگ و یا در آخرین لحظه عمر (مرگ) نباید نماز را ترک کرد با این تفاوت که اگر در معرض خطر قرار گرفته باشید، بسیاری از شرائط نماز همچون رو به قبله بودن، و انجام رکوع و سجود به طور متعارف، و امثال آن ساقط می گردد، و می توان رکوع و سجود را با ایماء و اشاره به جا آورد.
فان خفتم فرجالاً او رکباناً فاذا امنتم فاذکروا الله کما علّمکم مالم تکونوا تعلمون؛ و اگر به خاطر جنگ یا خطر دیگری بترسید نماز را در حال سواره و یا پیاده انجام دهید، امّا به هنگامی که امنیت خود را باز یافتید خدا را یاد کنید نماز را به صورت معمولی بخوانید آن چنان که به شما تعلیم داد چیزهایی را که نمی دانستید.»رجال در اینجا جمع (راجل) به معنی پیاده است و (رکبان) جمع (راکب) به معنی سواره است، یعنی شما به هنگام ترس از دشمن در میدان نبرد یا مانند آن می توانید نماز را در حالتی که پیاده یا سواره، در حال حرکت و فعالیّت هستید انجام دهید. در این آیه تاکید شده است که حتّی در سخت ترین شرائط همانند صحنه جنگ نباید نماز را ترک کنید با این تفاوت که اگر در معرض خطر قرار گرفته باشید، بسیاری از شرائط نماز همچون رو به قبله بودن، و انجام رکوع و سجود به طور متعارف، و امثال آن ساقط می گردد، و می توانید رکوع و سجود را با ایماء و اشاره به جا آورید.چنان که نقل شده است که امیرالمؤمنان (علیه السّلام) در بعضی از جنگ ها دستور می داد تا هنگام جنگ با ایماء و اشاره نماز بخوانند. و نیز در حدیث دیگری وارد شده است که: «ان النبی (صلّی الله علیه و آله وسلّم) صلّی یوم الاحزاب ایمائاً؛ پیغمبر (صلّی الله علیه و آله وسلّم) در جنگ احزاب با اشاره نماز خواند.» و نیز امام کاظم (علیه السّلام) در پاسخ این سؤال که اگر شخصی گرفتار حیوان درنده ای شود و نتواند کوچک ترین حرکتی به خود دهد، وقت نماز هم تنگ شده باشد چه وظیفه ای دارد؟ فرمود: با همان وضعی که دارد باید نماز بخواند گرچه پشت به قبله باشد. ممکن است کسانی تصور کنند که اصرار و تاکید درباره نماز، تا این حدّ یک نوع سخت گیری محسوب می شود و شاید انسان را از وظایف خطیری که برای دفاع از خود در چنین لحظات دارد غافل سازد. در حالی که این یک اشتباه بزرگ است معمولاً انسان در این حالات بیش از هر چیز نیازمند به تقویت روحیه دارد، و اگر ترس و وحشت و ضعف روحیه بر او غلبه کند شکست او تقریباً قطعی خواهد بود، چه عملی بهتر از نماز و پیوند با خدایی که فرمانش در تمام جهان هستی نافذ است و همه چیز در برابر اراده او سهل و آسان است، می تواند روحیه سربازان مجاهد یا کسانی که مواجه با خطری شده اند، تقویت کند؟ گذشته از شواهد فراوانی که در مجاهدات مسلمین صدر اوّل دیده می شود، در اخبار مربوط به جنگ چهارم مسلمانان با صهیونیست ها که در رمضان امسال (۱۳۹۳ هجری قمری) روی داد می خوانیم که توجّه سربازان اسلام به نماز و مبانی اسلام، اثر فوق العاده ای در تقویت روحی آنها و پیروزی بر دشمن داشت.«فاذا امنتم فاذکرو الله کما علمکم مالم تکونوا تعلمون.» این قسمت از آیه خاطر نشان می سازد، که خواندن نماز به صورت نماز خوف و در حال راه رفتن و سواره، مخصوص حالت ترس و خوف است، امّا هنگامی که امنیت باز گردد و آرامش حاصل شود باید نماز را به همان صورت عادی خواند، «فاذا امنتم فاذکرو الله.» سپس اضافه می کند که خداوند، بسیاری از چیزها که نمی دانستید به شما تعلیم کرد، و از جمله طرز نمازخواندن در حالت امن و خوف. روشن است که شکرانه این تعلیم همان است که بر طبق آن عمل شود، و هر دستوری در جای خود انجام گردد. «کما علمکم مالم تکونوا تعلمون.»
دیدگاه صاحب المیزان
در تفسیر المیزان آمده: اگر ترس ندارید بر نمازها محافظت کنید و اگر ترس دارید به هر اندازه ای می توانید پیاده یا سواره، ایستاده یا در حال حرکت و این همان نماز خوف است. حرف فاء در جمله فاذا امنتم. برای تفریح است، یعنی محافظت بر نمازها به کلی ساقط نمی شود چنانچه ترسی ندارید و محافظت برایتان امکان دارد واجب است آن را رعایت کنید و چنانچه برایتان دشوار است به هر اندازه ای امکان دارد محافظت کنید و اگر ترس تان مرتفع شد و مجدداً ایمن شدید وجوب برمی گردد و باید یاد خدا کنید. خدا را یاد کنید یادی که همانند نمازی باشد که در حال امن بر شما واجب است و آن را در ضمن سایر دستورات دینی به شما تعلیم داده است. در همین کتاب از امام صادق (علیه السّلام) روایت کرده که فرمود: هر گاه در سرزمین خوفناکی بودی و بیم درنده یا راهزنی داشتی نماز را در همان حالی که بر مرکب سواری می گزاری. از امام باقر (علیه السّلام) روایت کرده که فرمود: کسی که از راهزنانی می ترسد نماز را روی مرکب با اشاره بگذارد. روایت شده که علی (علیه السّلام) در لیلة الهریر (در جنگ صفین شبی که تا صبح نبرد ادامه داشت به نام (لیلة الهریر) نامیده شده است.) پنج نماز را با اشاره خواند و بعضی گفته اند که با تکبیر خواند. و نیز نقل شده است که رسول اکرم در روز احزاب نماز را با اشاره به جا آورد.
نماز تا لحظه مرگ
«واعبد ربّک حتّی یاتیک الیقین؛ و پروردگارت را عبادت کن تا یقین (مرگ) فرا رسد.» دستور به پیامبر می دهد که دست از عبادت پروردگارت در تمام عمر برمدار و همواره او را بندگی کن تا یقین فرا رسد. «اعبد ربک حتی یاتیک الیقین.»معروف و مشهور در میان مفسران این است که منظور از (یقین) در اینجا مرگ است و به این جهت مرگ، یقین نامیده شده که یک امر مسلم است، در هر چیز شک کند در مرگ نمی تواند تردید به خود راه دهد. و یا اینکه به هنگام مرگ پرده ها کنار می رود و حقایق در برابر چشم آشکار می شود و حالت یقین برای او پیدا می گردد. در سوره مدثر آیات: ۴۶-۴۷ از قول دوزخیان می خوانیم: «و کنا نکذب بیوم الدین حتی اتانا الیقین؛ ما همواره روز رستاخیز را تکذیب می کردیم تا اینکه یقین (مرگ ما) فرا رسید.»از اینجا روشن می شود که آن چه از بعضی از صوفیه نقل شده که آیه فوق را دستاویزی برای ترک عبادت قرار داده اند و گفته اند آیه می گوید: عبادت کن تا زمانی که یقین فرا رسد، بنابراین بعد از حصول یقین نیازی به عبادت نیست! گفتار بی اساس و بی پایه ای است، چرا که:اوّلاً: به شهادت بعضی از آیات قرآن که در بالا اشاره کردیم یقین به معنی مرگ است، که هم برای مؤمنان و هم برای دوزخیان، برای همه خواهد بود.ثانیاً: مخاطب به این سخن، پیامبر (صلّی الله علیه و آله وسلّم) است، و مقام یقین پیامبر و همه محرز است آیا کسی می تواند ادعا کند که دارای مقام یقین از نظر ایمان نبوده است.ثالثاً: تواریخ متواتر نشان می دهد که پیامبر (صلّی الله علیه و آله وسلّم) تا آخر ساعات عمرش عبادت را ترک نگفت و علی (علیه السّلام) در محراب عبادت کشته شد، و همچنین سایر امامان.

وجوب دایمی نماز

دانشنامه اسلامی

معنی کلمه عشوزن

معنی کلمه فائجه

معنی کلمه قلعه نو خالصه

معنی کلمه صاروج گر

معنی کلمه نیاکان اشراف

معنی کلمه جهان خوردن

معنی کلمه بانمک

معنی کلمه طی کردن

معنی کلمه ورمالیدن

معنی کلمه اسرار کردن

معنی کلمه با دقت

معنی کلمه کونی