تجوید قرآن چیست

«تجوید قرآن» به معنای بهبود و زیبا خواندن قرآن کریم است. این اصطلاح به قواعد و فنونی اشاره دارد که هدف آن ارتقاء کیفیت تلاوت قرآن از نظر تلفظ و ادای صحیح حروف و کلمات است. تجوید شامل اصولی است که به خواننده کمک می‌کند تا هر حرف و کلمه را به طور صحیح و با رعایت تکیه‌ها و وقفه‌ها تلفظ کند، به طوری که تلاوت قرآن علاوه بر زیبایی، با دقت و صحت انجام شود.

تجوید در تلاوت قرآن از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا قرآن به عنوان کتاب مقدس مسلمانان باید به بهترین شکل ممکن خوانده شود. رعایت قواعد تجوید نه تنها به حفظ معانی دقیق آیات کمک می‌کند، بلکه به تلاوت قرآن زیبایی و جاذبه بیشتری می‌بخشد. این قواعد شامل تجوید حروف، غنای حروف، مدها و وقف‌ها هستند که هر کدام تأثیر خاصی بر نحوه تلاوت دارند و به خواننده کمک می‌کنند تا به درک عمیق‌تری از متن قرآن برسد.

تجوید قرآن در فرهنگ اسلامی به عنوان یک مهارت ضروری شناخته می‌شود و آموزش آن از دیرباز در جوامع اسلامی رواج داشته است. بسیاری از مسلمانان، به ویژه در کشورهای عربی، از کودکی یادگیری قواعد تجوید را آغاز می‌کنند تا بتوانند به درستی قرآن را تلاوت کنند. این مهارت نه تنها به تلاوت زیبا منجر می‌شود، بلکه به تقویت ارتباط روحانی با قرآن و فهم بهتر آیات آن نیز کمک می‌کند، و به این ترتیب، تجوید به عنوان بخشی از فرهنگ و دین مسلمانان اهمیت زیادی دارد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تجوید قرآن. تجوید قرآن، علم مشتمل بر قواعد قرائت قرآن است.
قرآن مجید به زبان عربی (فصیح ترین زبان ها) نازل شده است، و اگر قاری شرایط صحت قرائت را رعایت کند، به اجری بزرگ می رسد. بنا به دستور قرآن، قاری باید با رعایت قواعد قرائت، در درست خوانی آن بکوشد؛ آن جا که می گوید: (... ورتل القرآن ترتیلا)؛ "و قرآن را شمرده شمرده بخوان". امیرمؤمنان علیه السّلام می فرماید: مراد از ترتیل، محافظت محل وقف ها و مخارج حروف است.
تعریف تجوید
«تجوید» علمی است که قاری را به هدف قرائت قرآن نزدیک می سازد. این فن نزد پیشینیان، دربردارنده معرفی صفات حروف و مخارج آن ها بود؛ ولی پس از نزول قرآن و قرائت آن رونق بیشتری یافت؛ تا این که رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم اصول آن علم را به ابن مسعود آموخت.
معنای لغوی و اصطلاحی تجوید
تجوید در لغت به معنای تحسین و نیکوکردن، و در اصطلاح عبارت است از تلاوت قرآن به گونه ای که خداوند آن را بر پیامبر نازل کرد؛ به گونه ای که «حق» و «مستحق» حروف به آن ها داده شود. حق حرف، به صفاتی گفته می شود که لازمة آن حرف باشد همچون صفات و ویژگی هایی که هر یک از حروف به تنهایی و بدون ترکیب در کلمه پیدا می کنند؛ مانند: شدت، رخوت، اطباق، انفتاح، جهر، همس، صفیر و..... و مستحق حرف، به احکامی گفته می شود که از پیوستن حرف یا حروفی در ترکیب با حروف و یا حرکات دیگر به دست می آید مثل تفخیم، ترقیق، مد، ادغام، اخفاء و....
نظر متاخران
...
[ویکی نور] تجوید قرآن (غضنفری). تجوید قرآن تألیف علی غضنفری، از جمله آثار در زمینه علوم قرآنی است که برخی از مباحث تجویدی قرآن کریم را مورد بررسی قرار داده است.
در مقدمه کتاب، سبب نگارش اثر این گونه مطرح شده است: «با اینکه ثمره سال ها تدریس در مباحث تجویدی را در انتهای کتابی با نام «بیان روان در علوم قرآن» که به کرّات چاپ شده است، نگاشته بودم، اما به خاطر سهولت استفاده تدریس کنندگان تجوید قرآن، بر آن شدم این بخش از کتاب را با ویرایش جدیدی قابل ارائه در کلاس درس و به دوراز زوائد غیرعملی، آماده طبع نمایم».
کتاب مشتمل بر مقدمه ای کوتاه و مباحث مختلف تجویدی است که بدون تبویب و فصل بندی خاصی ارائه شده است. نویسنده اگرچه در منابع انتهای اثر به منابع مختلف تفسیری و تجویدی مورد استفاده اش اشاره کرده اما در متن اثر بنای بر اشاره به مستندات مباحث نداشته است.
اعجاز قرآن اولین مبحث مطرح شده در کتاب است. قرآن معجزه باقیه پیامبر اسلام(ص) است چراکه معجزات سایر پیامبران خاص همان روزگار خودشان بود. ید بیضاء و عصا، زنده کردن مردگان یا شفای بیماران لاعلاج و... همه در همان دوران حیات پیامبران مؤثر بود و اکنون نمی تواند چنان آثاری داشته باشد. امام رضا(ع) می فرماید: «قرآن در هر زمان جدید و نزد هر ملتی تا روز قیامت تازه است».
در آیات و روایات اوصاف مختلفی برای قرآن ذکر شده است. بیانگر جامعیت قرآن است؛ به گونه ای که در روایات، قرآن را از همه چیز غیر از خداوند بالاتر دانسته شده است. امام علی(ع) قرآن را دریایی دانسته است که عمق آن را نمی توان درک کرد. امام حسین(ع) نیز قرآن را مأنوس مؤمنین دانسته و فرموده است: «همه خلایق زمین بمیرند وحشتی نخواهم داشت وقتی که قرآن با من باشد».
نویسنده بعد از بیان اهمیت و ویژگی های قرآن به مباحث آداب قرائت سپس تجوید اشاره می کند.