دانشنامه اسلامی
کتاب «دفع شبهه التشبیه»، از عبدالرحمن بن علی جوزی صدیقی بکری حنبلی متوفای 597ق است که به اقتضای حنبلی مذهب بودنش و با تعصب شدیدی که داشته، از امام مذهب خویش احمد بن حنبل و اصحاب او که نظراتی در تشبیه و تجسیم خداوند (جسمانیت خداوند و داشتن اعضاء و جوارحی همچون انسان) داشته اند، دفاع کرده و در این اثر به مکتب اجتهاد و مدرسه اهل عقل شیعی نزدیک شده است.
این کتاب در حدود 40 صفحه قطع وزیری است که در دو باب کلی با عنوان: «باب ما جاء فی القرآن العظیم من ذلک» و «باب ذکر الاحادیث التی سموها اخبار الصفات» آورده و سپس در ذیل هر یک از دو باب مسأئل و مباحثی را در موضوع اصلی کتاب بیان داشته و به بیان مطالب پرداخته است.
مشبهه و مجسمه کسانی هستند که هر آنچه در قرآن کریم و روایات نبوی؛ همچون: فوقیت، تحتیت، نشستن بر روی عرش، صورت، دست، محبت و بغض آمده است را بدون هر گونه توجیه و تأویلی حمل بر ظاهر حرفی آن می نمایند.
ابن جوزی حنبلی در کتابش می گوید: خداوند متعال می فرماید: «ویبقی وجه ربک»؛ یعنی: «یبقی ربک» (صورت پرودگارت باقی می ماند؛ یعنی پروردگارت باقی می ماند)، همچنین: «یریدون وجهه»؛ یعنی: خداوند را اراده کرده اند.
