دادگاه و دادسرای ویژه روحانیت در جمهوری اسلامی ایران، نهادی قضائی است که به‌منظور رسیدگی به جرائم و تخلفات روحانیون تأسیس شده است. این دادگاه به‌طور مستقیم زیر نظر مقام معظم رهبری فعالیت می‌کند و از قوه قضائیه مستقل است. هدف از تشکیل این نهاد، حفظ شأن و جایگاه روحانیت، پیشگیری از نفوذ افراد منحرف در حوزه‌های علمیه، و رسیدگی به جرائم روحانیون است.
صلاحیت دادگاه ویژه روحانیت شامل رسیدگی به کلیه جرائم عمومی روحانیون، اعمال خلاف شأن روحانیون، اختلافات محلی مخل به امنیت عمومی در صورتی که طرف اختلاف روحانی باشد، و اموری که از سوی مقام معظم رهبری برای رسیدگی به این دادگاه مأموریت داده می‌شود، می‌باشد. وظایف این دادگاه شامل انجام اقدامات لازم جهت پیشگیری از وقوع تخلفات و جرائم در محدوده مسائل قضائی، ارشاد در امور خلاف شأن، و رسیدگی به جرائم روحانیون و پرونده‌هایی است که به نحو مؤثری با اهداف این دادگاه مرتبط است.
دادگاه ویژه روحانیت در شهرهای مختلف ایران، از جمله تهران، قم، مشهد، اصفهان، شیراز، تبریز، ساری، اهواز، کرمان و همدان، شعبه دارد. آدرس دادسرای ویژه روحانیت در تهران به نشانی خیابان ولیعصر، سه راه زعفرانیه، خیابان مقدس اردبیلی، جنب فرمانداری شمیرانات است. در مجموع، دادگاه و دادسرای ویژه روحانیت نهادی است که با هدف حفظ شأن و جایگاه روحانیت و رسیدگی به تخلفات مرتبط با روحانیون، به‌طور مستقل از قوه قضائیه و تحت نظارت مقام معظم رهبری فعالیت می‌کند.
