اخبار فخ و خبر یحیی بن عبدالله و اخیه ادریس بن عبدالله

[ویکی نور] أخبار فخّ و خبر یحیی بن عبدالله و أخیه إدریس بن عبدالله تألیف احمد بن سهل رازی (متوفی اوایل قرن چهارم)، به زبان عربی است و موضوع آن بیان اخباری پیرامون قیام و معرکه فخ و زیدیه می باشد.
شهرت عمده فخ به دلیل واقعه ای است که در روز 8 ذی الحجه سال 169ق در زمان هادی عباسی در آن مکان روی داد. در این روز که به یوم فخ معروف است، عده زیادی از علویان به جهت قیام بر خلیفه عباسی کشته شدند. پیشوای قیام کنندگان، «حسین بن علی بن حسن فخی»، معروف به صاحب فخ، نبیره امام حسن مجتبی(ع) بوده است».
کتاب مشتمل بر یک مقدمه مفصل و ارزشمند از محقق کتاب «ماهر جرّار» و متن می باشد که فاقد هرگونه تبویب یا فصل بندی است. مؤلف در بیان مطالب از آیات قرآنی و اشعار عربی بهره گرفته است.
محقق کتاب در مقدمه مفصل و ارزشمند خود مطالب گوناگون و مهمی بیان نموده است. وی در ابتدا در مورد تاریخ زیدیه و نیز درباره کتاب مطالبی را بیان نموده است....
وی مطالب اساسی کتاب را در چهار قسمت معرفی نموده که بدین شرح است:

💡 اين دو روايت، در صدد اين نيستند كه اصل جواز قيام را رد كنند، بلكه پيروزى را نفى مىكنند.زيرا اگر نفى جواز كنند، قيام امام حسين عليه السلام را در برابر يزيد و همچنينقيام زيد بن على و حسين بن على شهيد فخ و... را محكوم كرده اند، با اين كه بدونترديد، اين قيامها مورد تاءييد ائمه عليه السلام بوده است.

💡 بنابراين، قيام زيدبن على و شهيد فخ و نهضتهايى از اين دست را، نمى توان از نمونههاى طاغوت شمرد.

💡 بعد از آن نوحه‌گری آغاز کرد که فخ و صیاد لرزان شد ز درد