اجماع محصل

[ویکی فقه] اجماع محصل به تحصیل اجماع با تتبّع مستقیم در اقوال فقها اطلاق می شود. اجماع محصل اجماع به دست آمده با جستجو توسّط فقیه را گویند که در مقابل اجماع منقول می باشد.
در اجماع محصل، فقیهی که ادعای اجماع می کند با جست وجو در گفته ها و نوشته های فقها از گذشته تا کنون، اتفاق و اجماع آنان را در یک مسأله تحصیل می نماید. از آن در اصول فقه مبحث حجج و امارات بحث شده است. اجماع محصل، مقابل اجماع منقول می باشد و آن، اجماعی است که فقیه، خود از طریق تتبع در اقوال اهل فتوا آن را به دست بیاورد.در کتاب «اصول الفقه» آمده است: «الاجماع المحصل: والمقصود به الاجماع الذی یحصله الفقیه بنفسه بتتبع اقوال اهل الفتوی».
حجیت اجماع محصل
اجماع محصل برای فقیهی که بدان دست یافته، حجت است؛ مشروط به این که از راهی که نزد او معتبر است، آن را تحصیل کرده باشد.

💡 تازه اين در اجماع محصل است كه خود ما اقوال را تتبع نموده يكقول و دو قول و سه قول موافق بدست آوريم، و همچنين تا معلوممان شود كه در مسالهقول مخالفى نيست. و همانطور كه گفتيم اين تتبع بيش از اين اثر ندارد كه مظنه آدمى رابه قطع نزديك كند ولى افاده قطع نمى كند. و اما اجماعى كه ديگران ازاهل علم و بحث براى ما نقل كنند و بگويند (فلان مطلب اجماعى است ) كه بى اعتباريشروشن تر است زيرا به منزله يك روايت و خبر واحد است كه بيش از افاده ظن اثرى ندارد.

💡 وی از جمله فقیهانی است که به ولایت فقیه باور داشته‌است. وی بر این باور است که ولایت فقیه نزد فقیهان شیعی امری مسلم است چرا که مقصود از حاکم در کلام آن‌ها، فقیه نائب امام در زمان غیبت است.محمد حسن نجفی سعی می‌کرد با عمق بخشیدن به مطالعاتش در زمینه فقه، در زمینه ولایت فقیه که مسئله ای فقهی از یک نظر است نظر خویش را بیان کند. وی بر این باور بود که ولایت فقیه، تداوم بخش حرکت و جنبش پیامبران الهی و ائمه معصوم نزد شیعه است. در این باره می‌گوید که اگر ولایت عامه فقیه محقق نباشد آن گاه بسیاری از امور شیعیان تعطیل می‌شود. وی هم از طریق روایت‌ها و هم از طریق اجماع محصل و منقول، ضرورت ولایت فقیه را به اثبات رسانده است و بر آن است که کسانی که طعم فقه را نچشیده‌اند و از کلام امامان معصوم شیعه چیزی نفهمیده‌اند در مورد ولایت فقیه تردید می‌کنند.