کاکل شمع به دودی اطلاق می‌شود که در بالای شمع ایجاد می‌شود. این اصطلاح در زبان فارسی به عنوان یک ترکیب اضافی به کار می‌رود و در منابع مختلفی مانند غیاث، آنندراج و ناظم الاطباء به آن اشاره شده است. کاکل شمع نمایانگر بخار و دودی است که به دلیل سوختن موم شمع به وجود می‌آید و می‌تواند به عنوان نشانه‌ای از کیفیت سوخت شمع نیز در نظر گرفته شود. در واقع، این پدیده نه تنها بخشی از زیبایی شمع است، بلکه نشان‌دهنده فرآیند سوختن آن نیز می‌باشد. این دوده و بخار ممکن است در فضا پخش شود و تأثیراتی بر روی محیط و حتی سلامت افراد داشته باشد. در نهایت، کاکل شمع به نوعی نمادین از روشنایی و گرمایی است که شمع‌ها به ارمغان می‌آورند، اما همچنین به ما یادآوری می‌کند که سوختن و شعله‌ور شدن، با خود دودی نیز به همراه دارد.
کاکل شمع
لغت نامه دهخدا
سوی بزم ایاز آمد به این جمع
پریشانتر ز چین کاکل شمع.( مجموعه مترادفات ص 283 ).
فرهنگ فارسی
جملاتی از کلمه کاکل شمع
انتهایی نیست اعضای مرا در سوختن بر سرم ای شمع از سودای کاکل آتش است
سوختم چندان که پیچیدم به خود در نار غم دود شمع دل مرا از پیچ و تاب کاکل است
حدیث تیره روزی ها بر نقش آنقدر گفتم که دود شمع امشب بر سر پروانه کاکل شد
