منابع اجتهاد

اصطلاح «منابع اجتهاد» در فقه اسلامی به مجموعه‌ای از امور، متون و منابعی گفته می‌شود که مجتهد برای استنباط احکام شرعی به آن‌ها مراجعه می‌کند. این منابع، پایه و معیارهای فکری و عملی مجتهد برای استخراج حکم از شریعت محسوب می‌شوند و شامل قرآن، سنت، اجماع، عقل و سایر منابع فقهی هستند. منابع اجتهاد نقش تعیین‌کننده‌ای در تصمیم‌گیری‌های فقهی دارند و کیفیت و اعتبار استنباط‌های مجتهد به آن‌ها وابسته است. دیدگاه فقهاء درباره این منابع متفاوت است و هر مذهب اسلامی بر مجموعه‌ای از منابع خاص تأکید می‌کند. در فقه شیعه، برای مثال، منابع اجتهاد شامل قرآن، سنت، عقل و اجماع عالمان است و هر یک جایگاه مشخصی در فرآیند اجتهاد دارد. منابع اجتهاد همچنین می‌توانند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به حکم شرعی منتهی شوند و مجتهد باید بین آن‌ها اولویت و اعتبار قائل شود. این واژه معمولاً در متون تخصصی فقهی و علمی استفاده می‌شود و در مکالمات روزمره کمتر دیده می‌شود. از نظر معنایی، این اصطلاح با مفاهیمی مانند مراجع استنباط، منابع فقهی و اصول استنباط هم‌معنی است.