[ویکی فقه] تنافی دو احتمال نسخ و اضمار در یک کلام را تعارض نسخ و اضمار گویند. تعارض نسخ و اضمار، در جایی است که کلامی دارای احتمال نسخ و اضمار باشد. قول اصولیین در تعارض نسخ و اضمار اصولی ها در تعارض اضمار و نسخ، اضمار را مقدم می دانند.در کتاب «التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة» آمده است:«التعارض بین النسخ و الاضمار ففی هذه الامور بل و فی جمیع الصور التی تعارض فیها النسخ مع غیره یعتبر النسخ مرجوحا، والاضمار و المجاز و غیرهما یکون متقدما علیه عند تعارض احتمالهما».
جمله سازی با تعارض نسخ و اضمار
ابومسلم مى گفت: پروردگار چون روح را بيافريد مى دانست كه هر كدام تا چه اندازه اىگناه از آنان سرمى زند و تا چه اندازه اقدام به كارهاى خوب دارند و لذا نسخ و مسخ درآنان براى اين بود كه به اندازه بدى شان كيفر را دريابند.(280)
خط تعلیق را میتوان نخستین خط ایرانی دانست. خط تعلیق که ترسل نیز نامیده میشد از اوایل قرن هفتم پا به عرصه گذاشت و حدود یکصد سال دوام داشت تعلیق از ترکیب خطوط نسخ و رقاع به وجود آمد و کسی که این خط را قانونمند کرد خواجه تاج سلمانی بود؛ که بعدها به وسیله خواجه عبدالحی منشی استر آبادی بدان قواعد و اصول بیشتری بخشیده شد.
و اين معنا از پهلوى هم قرار گرفتن نسخ و نسيان بخوبى استفاده ميشود، چون كلمه(ننسها) از مصدر انساء است، كه بمعناى از ياد ديگران بردن است، همچنانكه نسخبمعناى از بين بردن عين چيزيست، پس معناى آيه چنين ميشود كه ما عين يك آيت را بكلى ازبين نمى بريم، و يا آنكه يادش را از دلهاى شما نمى بريم، مگر آنكه آيتى بهتر ازآن و يا مثل آن مى آوريم.
شیوهٔ سلطانی آمیزهای از خط استاد بزرگ نستعلیق سلطانعلی مشهدی و خط استادش، مولانا اظهر تبریزی، است و او کتابت خفی را از مشق و قلم جلی، خوشتر مینوشتهاست. وی گرچه درخط نستعلیق معروف است، آثاری از اصول وی موجود است که استادی او را در نسخ و رقاع نیز نشان میدهد.