دانشنامه اسلامی
هر عملی که شخص مکلف انجام می دهد از نظر شرعی یکی از عنوان های پنج گانه ذیل را دارد:
۱) واجب ( آنچه باید انجام دهد)
۲) مستحب (آنچه بهتر است انجام دهد)
۳) مباح (آنچه انجام دادن وترک آن فرقی ندارد)
۴) مکروه (آنچه بهتر است انجام ندهد)
۵) حرام (آنچه نباید انجام دهد)
هر یک از این عنوان ها حکم تکلیفی نامیده میشود. حکم تکلیفی میتواند در مورد واحدی برای دو نفر یکسان یا متفاوت باشد مثل نمازهای پنج گانه روزانه که برای همه مکلفین اعم از سالم و مریض، جوان و پیر حکم یکسانی دارد امّا تکلیفی مثل روزه ماه رمضان برای مکلف مریضی که روزه گرفتن برای او ضرر دارد حرام در عین حال برای مکلفی که سالم است واجب می باشد.
حکم وضعی
غیر از احکام تکلیفی بقیه احکام را احکام وضعی می نامند مانند: طهارت ونجاست، صحت و بطلان، مالکیّت، زوجیت و...
حکم وضعی به علت اینکه غالباً موضوع و زمینه برای حکم تکلیفی می باشد به این اسم نامیده شده است به عنوان مثال مردی که قصد ازدواج با زنی را دارد آن زن نباید با مرد دیگری پیوند زوجیت داشته باشد در غیر این صورت ازدواج جدید صحیح نخواهد بود وهر گونه زندگی وارتباط زناشویی برای آن دو حرام است.در این مثال زوجیت حکم وضعی است که زمینه تحقق یافتن حکم تکلیفی حرمت می باشد.
منابع
۱. مشکینی، علی؛ اصطلاحات اصول۲. به نقل از پژوهه
...
