ابوعزیز قتادة بن ادریس بن مُطاعن، ملقب به نابغه، از اشراف حسنی و بنیان‌گذار سلسله ی آل‌قتاده در مکه بود. وی با پانزده واسطه نسب به امام حسن مجتبی(ع) می‌رساند و مادرش نیز از خاندان هواشم از طبقه‌ی سوم اشراف حاکم بر مکه بود. تولد او در روستای عَلقمیه در منطقه‌ی یَنبُع روی داد و در کودکی به حفظ قرآن کریم و فراگیری حدیث پرداخت. اگرچه اطلاعات دقیقی از سال‌های اولیه‌ی زندگی او تا زمان به دست گرفتن حکومت در دسترس نیست، ولی او در ابتدا حاکمیت منطقه‌ی یَنبُع را بر عهده داشت.
با تشدید نارضایتی بازرگانان مصری از اوضاع مکه، قتاده با سازمان‌دهی یک لشکرکشی موفق شد بر این شهر مسلط شود و حکومت خاندان هواشم را سرنگون کند. وی به تدریج دامنه‌ی قلمرو خود را به شهر طائف، نجد و بخش‌هایی از یمن گسترش داد، اما در تلاش برای فتح مدینه ناکام ماند. او که به عنوان سرسلسله‌ی آل‌قتاده شناخته می‌شد، از طریق نه فرزند خود به نام‌هایی مانند حسن و راجح، نسلش تداوم یافت و این خاندان به عنوان طبقه‌ی چهارم اشراف حسنی حاکم بر مکه شهرت پیدا کردند.
قتاده در دوران حکمرانی خود به آبادانی مکه همت گماشت و به خانواده و فرزندانش بر مدارا با حجاج و اهمیت مجاورت با کعبه تأکید می‌کرد. هرچند در ابتدا رفتار نیکویی با زائران داشت، به تدریج رویه‌اش به خشونت گرایید. از او قصایدی در مدح حضرت فاطمه(س) به جا مانده و خود را سزاوارتر از خلفای عباسی برای خلافت می‌دانست. سرانجام، ابوعزیز قتاده در ذی‌الحجه‌ی سال ۶۱۷ قمری، در حدود ۹۰ سالگی و پس از نزدیک به دو دهه حکمرانی، به دست فرزندش حسن به قتل رسید.
