آلاله نام گیاهی است از تیره‌ی آلاله‌ها که در دسته‌ی گیاهان دو‌لپه‌ایِ جداگلبرگ قرار می‌گیرد. این تیره دارای جنسهای بسیار متنوعی است. برگهای این گیاهان به‌صورت متناوب قرار گرفته‌اند و ساقه‌هایی علفی دارند. هر گل دارای جامی منظم متشکل از پنج گلبرگ و کاسه‌ای متشکل از پنج کاسه‌برگ سبز و مشخص است. این گیاه که با نام‌های دیگری همچون شقایقِ لال و نعمان نیز شناخته می‌شود، متعلق به تیره‌ی بزرگی از راسته‌ی گیاهان جداگلبرگ است. کاسه‌ی گل در این تیره معمولاً دارای پنج گلبرگ منظم است، اما در برخی گونه‌ها تعداد گلبرگ‌ها بیشتر نیز می‌شود. ویژگی‌های ظاهری و ساختاری، این تیره را از دیگر گروه‌های گیاهی متمایز می‌سازد. تیره‌ی آلاله‌ها از غنای گونه‌ای چشم‌گیری برخوردار است و شامل بیش از صد و بیست جنس مختلف می‌شود. این تنوع گسترده، این تیره را به یکی از گروه‌های مهم و مورد مطالعه در حوزه‌ی گیاه‌شناسی تبدیل کرده است.
الاله
لغت نامه دهخدا
چون دواتی بُسَدین است خراسانی وار
باز کرده سر آلاله بطَرْف ِ چمنا.منوچهری.و بیت ذیل که لفظاً و معناً صورت دیگر بیت فوق است از همین شاعر مؤید این دعویست:
بسمن زار درون لاله نعمان بشیار
چون دواتی بُسَدین است خراسانی وار.منوچهری.یکی برزیگرک دیدم در این دشت
بخون دیدگان آلاله می کشت.باباطاهر.
( الالة ) الالة. [ اُ ل َ ] ( اِخ ) موضعی است. نصر گوید موضعی است به شام. ( معجم البلدان ).
الالة. [ اِ ل َ ] ( ع مص ) بشب درآمدن. ( منتهی الارب ).
الاله. [ اَ ل َ / ل ِ] ( اِ ) آلاله. شقایق النعمان. کاسه بشکنک:
الاله کوهساران هفته ای بی
بنفشه جویباران هفته ای بی.باباطاهر.رجوع به آلاله شود.
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. شقایق.
۳. تیره ای از گیاهان دو لپه ای جداگلبرک.
= آلاله
فرهنگ فارسی
شقایق
الاله: لاله، لاله سرخ، شقایق، درگیاه شناسی تیرهای ازگیاهان دولپهای جداگلبرگ، آلاله: لاله، لاله سرخ، شقایق، دراصطلاح گیاه
( اسم ) آلاله لاله.
بشب در آمدن.
فرهنگ اسم ها
معنی: شقایق، لاله، ( در گیاهی ) گیاهی است از تیره ی آلاله ها، لاله ی نعمان، لاله ی قرمز، گلی به رنگ زرد سفید یا قرمز که انواع گوناگون خودرو و زینتی دارد
فرهنگستان زبان و ادب
{Ranunculus} [زیست شناسی- علوم گیاهی] سرده ای بزرگ از آلاله ایان با حدود 600 گونۀ غالباً علفی چندساله یا گاهی یک یا دوساله که دارای گل های زرد براق یا سفید یا به ندرت قرمز هستند
دانشنامه عمومی
بعضی آلاله ها زینتی هستند و بعضی علف هرز، اما بیشتر گونه ها به طور خودرو رشد می کنند.
این سرده ( جنس ) در ایران ۵۵ گونه دارد.
زمان گل دهی: اوایل تا اواسط بهار
• ارتفاع:۵۰–۴۰ سانتی متر
• دارای گل های زرد براق به ندرت قرمز و سفید
• برگ ها اغلب بریده بریده
• دارای رویشگاه های متنوع
آلاله (گیاه). آلاله ( نام علمی: Ranunculus arvensis ) نام یک گونه از سرده آلاله است.
دانشنامه آزاد فارسی
گروهی از گیاهان علفی، با ۲۵۰ گونه از جنس Ranunculus، تیرۀ آلاله، شامل گونه های علفزاری، جنگلی، کوهستانی، باتلاقی، و آبزی. گونه های آلاله عمدتاً در نواحی معتدل شمالی یافت می شوند و عبارت اند از انواع آلالۀ تکمه دار، آلالۀ پنجه کلاغیو آلالۀ نیزه ای. گونه های باتلاقی و خشکی زی غالباً دارای گل هایی با پنج گلبرگ زردرنگ اند. برخی از گونه های زراعی گل های سفید، صورتی یا قرمز دارند. برگ های این گیاهان غالباً چندبخشی اند، اما برخی گونه ها، مانند آلاله های نیزه ای کوچک و بزرگ، برگ هایی نوک تیز و باریک دارند. معمول ترین انواع این گونه در ایران عبارت اند از آلالۀ ایرانی (R. asiaticus)، آلالۀ البرزی (R.elbursensis) و آلالۀ پیازدار (R. bulbosus) با ساقه هایی کوتاه و برجسته که حاوی ذخایر غذایی اند. گیاه آلالۀ آبیگل های سفیدی دارد. برگ های غوطه ور آن ها مانند پرند و برگ های شناورشان لپک های پهنی دارند. گیاه گاهی فقط دارای یکی از این دو نوع برگ است. از جنس (Ranunculus) پنجاه وپنجگونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله در ایران می روید که حداقل نوزده گونه، بومی و انحصاری ایران اند.
جمله سازی با الاله
یرضی بها کل من کانت سریرته تقوی الاله و کل الخیر یصطنع
واتم الاله تا چی را ت لرزی: گفتم ای گل آلاله چرا لرزان هستی
تا به استثنای الاله رود از لا اله هر زمان کاو، افتتاح لفظ اشهد می‌کند
