دانشنامه اسلامی
ابوالولید محمد بن عبدالله بن احمد بن محمد ازرقی، درگذشته در حدود ۲۵۰ ق. از زندگی وی آگاهی چندانی در دست نیست. وی در مکه مکرمه زاده شد اما تاریخ ولادت وی نامعلوم است. وی از خاندانی بود که اصلا به ازرق، غلام رومی آهنگری از آن حارث بن کلده ثقفی، طبیب مشهور عرب، نسب می برد. ازرق در غزوه طائف از جمله بندگانی بود که به خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) آمد و سپس آزاد شد. نوادگان وی از نسل فرزندش سلمه، بعدها خود را از نسل حارث بن ابی شمر غسانی خواندند. این حارث از امرای غسان بود و گفته اند از جمله امیرانی بود که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در سال ۶ ق آنان را به اسلام دعوت کرد. به هر حال انتساب بنی ازرق به حارث موجب شد که در مکه از اشراف قلمداد شوند تا آنجا که برخی از آنان با بنی امیه پیوند خانوادگی یافتند. از میان بنی ازرق دو تن از شهرت بیشتری برخوردارند که یکی از آن ها ابوالولید ازرقی است.
توصیف ابوالولید
ابن ندیم او را احد الاخباریین و اصحاب السیر و بنابراین یکی از مورخان به شمار آورده و کتاب مکه او را کتاب بزرگی خوانده است.
مشایخ
وی افزون بر جدش از کسانی چون علی بن هارون بن مسلم عجلی، مهدی بن ابی مهدی، محمد بن یحیی بن ابی عمر عدنی که از شیوخ موثق مکه بودند حدیث شنید.
کتاب ابوالولید
...
