واژه ذغالفروشی در زبان فارسی به دو مفهوم اصلی اشاره دارد که هر دو با قدمت و جایگاه ذغال در زندگی و معیشت مردم پیوند خورده‌اند. در معنای نخست، این کلمه به عمل فروختن ذغال اشاره دارد. این کنش، از دیرباز تا کنون، نه تنها یک فعالیت تجاری صرف، بلکه بخش جدایی‌ناپذیری از چرخه تأمین انرژی و گرمایش خانه‌ها و صنایع بوده است. از گرم کردن کرسی‌های زمستانی تا سوخت کوره‌های آهنگری و حمام‌ها، ذغال همواره نقشی محوری ایفا کرده و ذغالفروش، به عنوان تأمین‌کننده این ماده حیاتی، جایگاهی مهم در ساختار اقتصادی و اجتماعی جوامع داشته است. این بُعد از ذغالفروشی، حکایت از تلاش و پویایی در زنجیره تأمین یک کالای اساسی دارد و گواهی است بر اهمیت این حرفه در طول تاریخ. در معنای دوم، ذغالفروشی به جای فروختن ذغال اطلاق می‌شود؛ یعنی مکان یا دکانی که این ماده سوختی در آن عرضه می‌گردد. این مکان‌ها، که غالباً در محلات قدیمی و بازارهای سنتی به چشم می‌خورند، بیش از یک فروشگاه ساده بوده‌اند. آنها پاتوقی برای تبادل اخبار، گپ و گفت‌های روزمره، و حتی گاهی مکانی برای حل و فصل مسائل محلی به شمار می‌رفتند. فضای این ذغالفروشی‌ها، با بوی خاص ذغال و چوب و نمایش کیسه‌های انباشته از این ماده سیاه، حس نوستالژی و اصالتی را منتقل می‌کند که یادآور روزگارانی است که زندگی با آهنگ آرام‌تر و ارتباطات انسانی گرم‌تر جریان داشت. این مکان‌ها، با وجود تحولات عظیم در شیوه‌های تأمین انرژی، همچنان نمادی از یک دوره تاریخی و بخشی از هویت شهری و روستایی ما باقی مانده‌اند.
