اسماعیل بن احمد

با توجه به آگاهی احتمالی او دربارهٔ اوایل دوره صفاری، بارتولد حدس زده که وی از وزیران سامانی بود که اندکی پیش از شکست عمرو بن لیث از امیر اسماعیل بن احمد در ۲۸۷ ق / ۹۰۰ م خدمت امیر صفاری می‌کرده است.

پس از کشته شدن عمرو بن لیث و تسلط سامانیان بر ماوراءالنهر، سپاهی به فرمان اسماعیل بن احمد سامانی به سوی طبرستان فرستاده شد تا آن ناحیه را به تسلط سامانیان درآورد.

موضوع اشعار او که در کتابی با نام دیوان گوهر یا گوهریه جمع‌آوری شده بودند، بیشتر در مدح امامان شیعیان، ناصرالدین‌شاه و مادر بود. گوهریه دارای ۶۰۰۰ بیت در قالب قصیده، غزل، رباعی، قطعه و مثنوی بود. این کتاب در سال ۱۳۲۰ به دستور احمدخان فاتح و به قلم اسماعیل بن احمد خوانساری در تهران چاپ شد.

ق، اسماعیل بن احمد سامانی، عمرو بن لیث را اسیر و به قتل رساند و آوازه همت و مرود محمد پس از فراغت از جوانب مختلف منتشر شد.

بنیادگذار این خاندان سیمجور دواتی بود. او در دستگاه اسماعیل بن احمد سامانی به سرداری رسید و در جنگ با علویان در گرگان سالاری سپاه را داشت. در ۲۹۸ هجری از سوی سامانیان به سیستان لشکر کشید و آنجا را از دست دودمان صفاری به درآورد و چندی پس از آن فرمانروایی آن سامان را به دست آورد. در آینده او به فرمانروایی هرات و ری نیز گسیل شد.