استخلف

و اگر خواننده گرامى در آيه شريفه زير دقت كند كه مى فرمايد: (وعد اللّه الذين آمنوامنكم و عملوا الصالحات، ليستخلفنهم فى الارض كما استخلف الذين من قبلهم، وليمكننلهم دينهم الذى ارتضى لهم، و ليبدلنهم من بعد خوفهم امنا يعبدوننى لا يشركون بىشيئا، و من كفر بعد ذلك فاولئك هم الفاسقون )0

5 در تبليغ و ارشاد مردم، براى باور كردن آنان، بيان نمونه هايى از تاريخ گذشته مفيد است. (كما استخلف الّذين من قبلهم )

معناى اين تعرضو غضب و غرغر كردن چيست ؟ بما استخلف چه مفهومى دارد؟ و از بغوا هرون چه اراده شده ؟و ضمير مستتر در بغوا به چه كسانى بر مى گردد؟ و به چه كسى دستور داده شده كهصبر جميل داشته باشد.

وعد الله الذين آمنوا منكم و عملوا الصالحات ليستخلفنهم فى الارض كما استخلف الذين منقبلهم وليمكنن لهم دينهم الذى ارتضى لهم و ليبدلنهم من بعد خوفهم امنا...

6 پيروزى نهايى اهل حقّ، يك سنّت الهى است. (كما استخلف الّذين من قبلهم )

واقدى، نويسنده كتاب گرانسنگ ((المغازى )) گر چه در ابتدا، زمان اين غزوه رااول ربيع الاول سال ششم ذكر كرد، ولى در پايان اين واقعه تاريخى، زمان آن را ماهمحرم دانست و گفت: وغاب رسول الله صلى الله عليه و سلم عن المدينة اربع عشرةليلة، و كان استخلف عن المدينة ابن ام مكتوم و كانت سنة ست فى المحرم. (161)