سر سلسلهی تمام معتقدات دینی، ایمان به خداست. چنانکه در کلمات حضرت امیر علیهالسلام آمده است: «أَوَّلُ الدِّینِ مَعْرِفَتُهُ». بر این اساس، پایه و ریشهی دین، خداشناسی معرفی شده است. این معرفت، زیربنای باورهای دینی و جهتدهندهی تمامی عبادات و اعمال مذهبی به شمار میرود.
در قرون جدید، جریان فکری در اروپا پدید آمد که نه خدا را بهطور کامل انکار میکند و نه مسئلهی اثبات وجود او را قابل حل میداند. این گروه، که به لاادریه یا آگنوستیسیسم مشهورند، معتقدند بشر نه قادر به اثبات وجود خداست و نه توانایی نفی آن را دارد. آنان هم به منطق الهیون و هم به استدلالهای مادیون اعتراض دارند و بر این باورند که ابزار لازم برای تحقیق در این زمینه به انسان داده نشده است. از نگاه آنان، تنها ابزار تحقیق در اختیار بشر، حواس اوست که تنها قادر به بررسی محسوسات و توصیف کیفیتهای آنها میباشد و هر آنچه فراتر از محسوسات باشد، از قلمرو تحقیق بشری خارج است.
در مقابل این دیدگاه، دو جریان فکری دیگر قرار دارند: مادیون و الهیون. مادیون با انکار هرگونه وجود ماوراءالطبیعه، معتقدند که تمام هستی منحصر به ماده است و هر امر غیرمادی را پوچ و بیمعنا میدانند. از سوی دیگر، الهیون باور دارند که افزون بر جهان ماده، عالم مجردات و ماوراءالطبیعه نیز وجود دارد. آنان دیدگاه کسانی را که تنها به ماده قائلاند یا حوزهی ادراکات انسان را محدود به حواس میدانند، باطل و نادرست میشمارند و با ارائهی براهین عقلی و فلسفی، راههایی را برای اثبات وجود خدا بیان میکنند.