الهیات مسیحی

الهیات به معنای خداشناسی و مطالعهٔ نظام‌مند مفاهیم مرتبط با خدا در چارچوب یک دین است. الهیات مسیحی، که از واژهٔ یونانی تئولوژی برگرفته شده، به‌صورت ترکیبی از تئوس به‌معنای خدا و لوگوس به‌معنای کلمه یا گفتار، شکل گرفته و در مجموع به مفهوم سخن گفتن دربارهٔ خدا تعبیر می‌شود. این دانش از دو منظر به شناخت خدا می‌پردازد: نخست از طریق عقل طبیعی انسان و با استفاده از جهان مخلوق، و دوم از طریق وحی الهی که به مؤمنان ارزانی شده است. در نهایت، الهیات مسیحی را می‌توان تأملی منظم دربارهٔ خدایی دانست که مسیحیان او را پرستش و ستایش می‌کنند.

پیدایش آن به‌صورت رسمی بلافاصله پس از ظهور مسیحیت روی نداد، بلکه پس از گذشت نزدیک به یک سده و با ظهور پدران اولیهٔ کلیسا مانند ژوستین، اریگن و ترتولیان، این حوزه پا به عرصهٔ وجود گذاشت. این متقدمان در پاسخ به حملات مشرکان و فیلسوفان هم‌عصر خود، مانند سلسوس، که مسیحیان را به شرک متهم می‌کرد، به تدوین و دفاع از باورهای مسیحی پرداختند. برای نمونه، ترتولیان در تبیین آموزهٔ تثلیث تأکید می‌کرد که ایمان به خدای واحد نباید به غفلت از طرح نجات الهی بینجامد و با تشبیه رابطهٔ درون‌ذاتی خدا به ساختار روح انسان، بر این نکته پای می‌فشرد که در خدا نیز می‌توان وحدتی همراه با مشارکت و رابطه قائل شد.

مهم‌ترین منبع برای استنباط و تدوین الهیات مسیحی، کتاب مقدس است که نزد تمامی فرقه‌های مسیحی معتبر می‌باشد؛ هرچند برخی از گرایش‌های اصلی مانند کاتولیک و ارتدکس، علاوه بر کتاب مقدس، از سنت دینی نیز بهره می‌گیرند. بدین‌ترتیب الهیات مسیحی در طول تاریخ با تکیه بر این منابع و در تعامل با چالش‌های فکری و فرهنگی، سیر تطور خود را طی کرده و به پیشرفت و گسترش ادامه داده است.