این واژه در مفهوم اصلی خود، به حالت، کیفیت و منزلت فردی اشاره دارد که در پیشگاه شخصیتی بلندمرتبه حاضر شده است. این واژه که به صورت حامص مرکب ساخته شده، بر چگونگیِ قرارگیری و رفتار فرد در محضر بزرگان دلالت می‌کند و مفاهیمی همچون جلوس در پیشگاه و پیشگهی را در بر می‌گیرد. در این معنا، پیشگاهی بیانگر ادب، وقار و احترامی است که هنگام حضور در مکانی محترم و در برابر فردی صاحب‌جاه رعایت می‌شود.
در گستره‌ای فراتر از معنای تحت‌اللفظی، این اصطلاح به‌صورت مجازی بر مقام نخستین و مرتبه‌ی بلند ریاست دلالت دارد. در این کاربرد، پیشگاهی نمایانگر عالی‌ترین جایگاه قدرت و سروری در یک ساختار اجتماعی یا حکومتی است و به مقامی اطلاق می‌شود که فراتر از آن، مرتبه‌ای متصور نیست. این مفهوم، یادآور شکوه و عظمت مقام شاهی و جایگاهی است که دیگران در پیشگاه آن می‌ایستند و بر بزرگیِ صاحب آن گواهی می‌دهد.
بنابراین، واژه‌ی پیشگاهی به‌طور همزمان بر دو بعدِ حاضرشدگی محترمانه در مکانی خاص و داشتن عالی‌ترین مقام دلالت می‌کند. این دوگانگیِ معنایی، غنای این ترکیب را نشان می‌دهد؛ از سویی توصیف‌کننده‌ی حالتی از احترام و ادب است و از سوی دیگر، نماد اوج قدرت و حاکمیتی بی‌چون و چرا. این ویژگی، پیشگاهی را به اصطلاحی پرمایه و چندبُعدی در زبان فارسی تبدیل کرده است.
