هاکی روی یخ

هاکی روی یَخ (ice hockey)
نوعی بازی روی یخ بین دو تیم شش نفره که اولین بار در کانادا از هاکی روی چمن مشتق شد. بازیکنان هاکی روی یخ لباس محافظ به تن دارند، کفش اسکیت به پا می کنند و از چوبی سرکج برای پیش بردن توپ مخصوص هاکی استفاده می کنند. هدف بازی واردکردن توپ به دروازۀ حریف است که به شکل یک قفس توردار در انتهای زمین بازی قرار دارد. دروازه بان از دروازه محافظت می کند. پُست های دیگر بازی عبارت اند از دفاع های راست و چپ، گوش های راست و چپ و میانی. گوش ها و بازیکن میانی خط حمله را تشکیل می دهند. در پایان وقت بازی که سه زمان بیست دقیقه ای است، تیمی برنده می شود که گل های بیشتری وارد دروازۀ حریف کند. اگر در پایان بازی نتیجه مساوی شود، در وقت اضافه بازی ادامه پیدا می کند.تاریخچه. اعتقاد بر این است که هاکی روی یخ از دهۀ ۱۸۵۰ در کانادا آغاز شده و نخستین بار در شهر کینگستون ایالت اونتاریو بازی شده است. اولین مقررات بازی در دانشگاه مک گیل مونترال تدوین شد. هیئت حاکم بر برگزاری مسابقات هاکی فدراسیون بین المللی هاکی روی یخ (آی آی اچ اف) است که در ۱۹۰۸ تأسیس شد. هاکی روی یخ از ۱۹۲۰ به بازی های المپیک تابستانی اضافه شد. از ۱۹۲۴ به بعد این بازی جزو المپیک زمستانی شده است. در ۱۹۹۸ هاکی روی یخ زنان به بازی های مدال آور المپیک زمستانی ناگانو در ژاپن اضافه شد. جام استنلی یکی از معروف ترین تورنمنت های امریکای شمالی است که در پایان فصل طولانی لیگ ملی هاکی (ان اچ ال) برگزار می شود و اولین بار در ۱۹۱۶ برگزار شد.
زمین بازی. زمین مطلوب بازی بیضی شکل و به طول ۶۱ متر و عرض ۳۰ متر است که در اطراف آن حصاری از شیشۀ نشکن به ارتفاع۱.۲۲ متر قرار دارد. خطوط قرمز دروازه به اندازۀ۳.۵ متر از طرفین زمین فاصله دارند و دروازه ای به ارتفاع۱.۲۲ و عرض۱.۸۳ در وسط آن ها قرار دارد. دروازه مجهز به توری است که در قسمت پایه حداقل ۶۰ سانتیمتر عمق دارد. یک خط قرمز زمین بازی را به دو نیمه تقسیم می کند و دو خط آبی زمین را به سه ناحیۀ برابر تقسیم می کنند.
بازی. زمان بازی از سه وقت بیست دقیقه ای تشکیل می شود و این اساساً زمانی است که توپ در جریان بازی قرار دارد. همزمان جمعاً ۶ بازیکن از هر تیم مجازند که در داخل زمین باشند و این بازیکنان شامل یک دروازه بان، دو دفاع، و سه مهاجم اند. ذخیره ها اهمیت فراوانی دارند؛ زیرا بازی به سبب سرعت بالا انرژی بازیکنان را تحلیل می برد. معمولاً هر تیم یازده تا هجده بازیکن دارد. ذخیره های تیم در هر زمانی از وقت بازی می توانند وارد بازی شوند و زمان استفاده از آن ها بستگی به استراتژی مربیان دارد. شروع بازی و شروع های مجدد با ایجاد یک وضعیت رودرروئی بین بازیکنان دو تیم و رهاکردن توپ توسط داور در بین آن ها صورت می گیرد. خطای آفساید در بازی زمانی اتفاق می افتد که یک بازیکن جلوتر از توپ به داخل منطقۀ حمله برود و یا توپ سرگردان از بیش از یک خط عبور کند. مسابقات غیرحرفه ای را دو داور قضاوت می کنند؛ ولی مسابقات حرفه ای دارای یک داور و دو کمک داور خط است. بازیکن خطاکار، بسته به شدت خطا، حداقل دو دقیقه از زمین اخراج می شود. خطاهای بازی عبارت اند از آرنج زدن به حریف، گرفتن پای حریف، تنه زدن و بالا بردن چوب بازی.تجهیزات. چوب هاکی روی یخ دارای دسته ای به بلندی ۱۳۵ سانتی متر و تیغه ای به طول ۳۷ سانتی متر است؛ امّا چوب دروازه بان سنگین تر و پهن تر است. پوتین های بازی ساق کوتاه تر از پوتین های اسکیت نمایشی اند و پوششی مستحکم در سر پنجه و پاشنۀ پا دارند. تیغۀ اسکیت از تیغۀ اسکیت سرعتی کوتاه تر است، فقط۱.۵ میلی متر عرض دارد و با لوله های توخالی تقویت شده است. توپ بازی کروی، قطر آن۷.۶ سانتی متر، ضخامت لایۀ آن۲.۵ سانتی متر، با وزنی معادل ۱۵۶ گرم است. بازیکنان با ضربه گیرهای مناسب در محل زانو، ساق پا، آرنج و شانه محافظت می شوند و دروازه بان ضربه گیرهایی بیشتر در محل ساق پا و قفسۀ سینه دارد. استفاده از کلاه ایمنی اختیاری است.