کلیسای کاتولیک روم یکی از دو شاخۀ اصلی مسیحیت در جهان به شمار میرود. تشکیلات کلیسا در گذشته، همانند یک دولت، دارای ساختاری پیچیده و سلسله مراتبی بود. اگرچه در ظاهر تمامی اسقفان از جایگاهی برابر برخوردار بودند، اما در عمل اسقفانِ مراکز مهم امپراتوری، به تدریج بر کلیساهای اطراف خود مسلط شدند. در این میان، اسقفان شهرهای بزرگ مانند اسکندریه، انطاکیه، قسطنطنیه و روم به عنوان رهبران کلیسا شناخته شدند. اسقفان سه شهر نخست، پتریارخ و اسقف روم، پاپ نام گرفتند.
دلایل برتری تدریجی پاپ روم در میان دیگر اسقفان متعدد بود. شهر روم نه تنها مدتها پایتخت یک امپراتوری قدرتمند بود، بلکه به باور مسیحیان، پطرس و پولس دو تن از حواریون عیسی، در این شهر به شهادت رسیدند. همچنین، کلیسای روم از دیرباز به سبب ایمان، تقدس و غیرت دینی اعضای خود در میان مسیحیان شهرت داشت؛ چنانکه پولس در رسالهٔ خود به این کلیسا اشاره کرده است. افزون بر این، برخی از اسقفان روم در دوره‌های بحرانی، مانند مناقشات آریانی، با رفتار خردمندانه‌ای که در پیش گرفتند، مورد تحسین عمومی قرار گرفتند. با این حال، پاپها به ریاست بزرگترین کلیسای جهان قانع نبوده و به تدریج در پی کسب اقتدار بر کل جهان مسیحیت برآمدند. آنان برای اثبات ادعای خود، به آیۀ ۱۸ از باب ۱۶ انجیل متی استناد کردند و آن را به این شکل تفسیر نمودند که عیسی، پطرس را جانشین خود قرار داده و از آنجا که پطرس نخستین اسقف روم بوده، پس اسقفان روم نیز جانشینان او و نمایندگان مسیح بر روی زمین هستند.
در سدۀ پنجم میلادی، پاپ لیو با قدرت تمام ادعای ریاست بر تمام کلیساهای مسیحی را مطرح کرد. اگرچه بسیاری از اسقفان غربی این ادعا را پذیرفتند، پتریارخهای شرقی در قسطنطنیه و انطاکیه و همچنین اسقفان کلیسای ایران، از به رسمیت شناختن این ریاست سر باز زدند. این مخالفت، به تدریج به جدایی کلیسای لاتینی‌زبان غرب از کلیساهای یونانی‌زبان و سریانی‌زبان شرق انجامید. با جدا شدن مراکز سیاسی قسطنطنیه و روم، این جدایی دینی نیز نهایی شد. از آن زمان تاکنون، دو شاخۀ اصلی کلیسای مسیحی از یکدیگر جدا مانده‌اند: یکی کلیسای ارتدکس یونانی که عمدتاً در یونان و روسیه گسترده است و دیگری کلیسای کاتولیک روم که نفوذ آن بیشتر در کشورهای اروپایی و آمریکا دیده می‌شود. این دو کلیسا در اصول عقاید با یکدیگر مشترک هستند، اما مسئلۀ اقتدار جهانی پاپ، مهم‌ترین عامل اختلاف میان آنان به شمار میرود.