کلمه «تبراء» به معنای برائت جستن، دوری کردن و اعلام جدایی از کسی یا چیزی است که ناشایست، گناهکار یا دشمن تلقی میشود. این واژه در متون دینی و قرآنی به ویژه برای نشان دادن فاصلهگیری مؤمنان از مشرکان و اهل معصیت به کار رفته است. این کلمه مفهوم اخلاقی و معنوی دارد و بر حفظ پاکی و دوری از فساد و بدی تأکید میکند.
در قرآن، تبراء به مؤمنان دستور داده میشود که از هر چیزی که موجب فساد، شرک یا گناه میشود، فاصله بگیرند و خود را از آنها پاک نگه دارند. این مفهوم تنها شامل رفتار فردی نیست، بلکه به ابعاد اجتماعی و گروهی نیز مربوط میشود و هدف آن حفظ هویت دینی و اخلاقی جامعه و جلوگیری از نفوذ بدی در میان مؤمنان است.
تبراء علاوه بر بعد فردی، یک مسئولیت اجتماعی نیز به شمار میآید؛ زیرا اعلام جدایی از کارهای نادرست و افراد ناشایست، الگویی برای دیگران ایجاد میکند و سطح اعتماد، همبستگی و سلامت اخلاقی جامعه را افزایش میدهد. در این معنا، تبراء هم وسیلهای برای خودسازی و هم عاملی برای پاک نگه داشتن جامعه از فساد و گناه محسوب میشود.
تبرا. [ ت َ ب َرْ را ] ( ع مص ) مصدر تفعل از ماده برأت بمعنی دوری که آخر آن را به الف مینویسند و میخوانند، در اصل تبرؤ بهمزه است مانند تبرع و تبری بیاءبمعنی تعرض است. ( نشریه ٔدانشکده ادبیات تبریز سال اول شماره 2 ). بیزار کردن. ( دهار ). بیزاری. ( غیاث اللغات ) ( ناظم الاطباء ). بیزاری از چیزی. ( آنندراج ). مقابل تولّی:
هم نگذرم بکویت هم ننگرم برویت
دل ناورم بسویت اینک چک تبرّا.کسائی.آنگه که مجرد شوی نیاید
از تو نه تولاّ و نه تبرّا.ناصرخسرو.گیرم که عروس غم تو نامزد ماست
وصل تو ز ما خط تبرّا چه ستاند؟خاقانی.علی اﷲ از بد دوران علی اﷲ
تبرا از خدا دوران تبرّا.خاقانی.پیشت آرم هفت مردان را شفیع
کز دو عالمْشان تبرّا دیده ام.خاقانی ( دیوان چ عبدالرسولی ص 293 ).در ره او بی سر و پا میروم
بی تبرّا و تولاّ میروم.عطار.و علج کسانی اند که از ما تبرّا کرده اند و نصب عداوت ما نموده اند. ( تاریخ قم ص 207 ).
(تَ بَ رّ ) [ ع. تبراء ] (مص ل. ) دوری کردن، بیزاری جستن.
۱. بیزاری جستن و دوری کردن.
۲. (فقه ) [مقابلِ تولا] در تشیع، دشمن شمردن دشمنان علی بن ابی طالب و فرزندانش.
۱- ( مصدر ) دوری کردن بیزاری جستن. ۲- شفا یافتن بیمار ۳- پاک و منزه شدن از تهمت و گناه. ۴- ( اسم ) بیزاری. ۵- پاکی تنزیه.
تبرا (بورزانگا). تبرا شهری در شهرستان بورزانگا در استان بام در بورکینافاسوی شمالی است و جمعیت آن ۹۶۸ نفر است.
[ویکی الکتاب] معنی تَبَرَّأَ: بیزاری جست
معنی تُبْرِئُ: شفا می دهی
ریشه کلمه:
برء (۳۱ بار)
خلاص شدن. کنار شدن. آفریدن. این کلمه بنابر آن چه در اقرب الموارد آمده اگر از باب عَلِمَ یَعْلَمُ باشد به معنی خلاص شدن و کنار شدن و اگر باب قَطَعَ یَقْطَعُ باشد به معنی آفریدن است. در مفردات آمده: بَرء و بَراء و تَبّری کنار شدن از چیزیست که مجاورت آن ناپسند است، لذاست که گوید: از مرض بری شدم و از فلان بری شدم. در قرآن کریم به هر دو معنی کنار شدن و آفریدن آمده است، چون بر ابراهیم روشن گردید که آزار دشمن خداست از او کنار شد و بیزاری کرد، حقّا که خدا و رسولش از مشرکان کنار و بیزارند، معنی دوم را در «بَرِیّه» بخوانید.
تبراء
دوری کردن، بیزاری جستن.
💡 تبرا جست از گفتار تشبیه گرفت اندر تمسک حبل تنزیه
💡 و گفت: کمترین چیزی که عارف را واجب آمد آن است که از مال و ملک تبرا کند، و حق این است که اگر هردو جهان در سر دوستی او کنی هنوز اندک باشد.
💡 روش پیشنهادی ناصر مکارم شیرازی دستکشیدن چندینباره از بیخ آلت به بالا و سپس فشردن چندینبارهٔ نوک آلت، تا خروج آخرین قطرههای ادرار است. سید روحالله خمینی در کتاب تحریرالوسیله استبراء از بول را نیز به دست همسر او جایز دانستهاست.
💡 آن را که هوای رخ خوب تو تولاست کفر است ورا مذهب و اسلام تبراست
💡 خلاف نفس کلید در بهشت بود به هر چه نفس تولا کند تبرا کن
