جنوبگان (به انگلیسی: Antarctic) به منطقهای اشاره دارد که در نیمکره جنوبی زمین واقع شده و شامل قاره قطب جنوب و آبهای اطراف آن میباشد. این منطقه به طور خاص دارای ویژگیها و خصوصیات زیر است:
قاره قطب جنوب: جنوبگان شامل قارهای بزرگ و یخزده به نام قطب جنوب است که بزرگترین منطقه یخزده در زمین به شمار میآید. این قاره با یخهایی که در آن وجود دارد، به عنوان یکی از بزرگترین ذخایر آب شیرین جهان شناخته میشود.
آب و هوا: آب و هوای جنوبگان بسیار سرد و خشک است و دماها به طور معمول در فصل زمستان به شدت پایین میآید. این منطقه به عنوان یکی از سردترین نقاط زمین شناخته میشود.
تنوع زیستی: اگرچه شرایط زندگی در جنوبگان سخت است، اما برخی از گونههای حیوانات مانند پنگوئنها، فکها و برخی پرندگان دریایی در این منطقه زندگی میکنند. همچنین، در آبهای اطراف، حیات دریایی متنوعی وجود دارد.
اهمیت علمی: این ناحیه به عنوان یک منطقه تحقیقاتی مهم شناخته میشود و پژوهشگران از سرتاسر جهان برای مطالعه تغییرات اقلیمی، اکوسیستمها و دیگر موضوعات علمی به این منطقه سفر میکنند.
حفاظت و توافقنامهها: قاره قطب جنوب تحت توافقنامههای بینالمللی خاصی قرار دارد که هدف آن حفاظت از محیط زیست و محدود کردن فعالیتهای نظامی و اقتصادی در این منطقه است.
جنوبگان، قارهای در قطب جنوب است که ۹۸ درصد آن را یخهای جامد تشکیل میدهد و در سال ۱۸۴۰ به عنوان یک قاره شناخته شد. این قاره سردترین و بادیترین نقطهٔ جهان که کمترین دمای ثبت شده تا به امروز (منفی ۳/۱۲۹ درجه فارنهایت یا (°۸۰-) سانتی گراد) و سرعت باد معمولاً بیش از ۲۰۰ مایل در ساعت متعلق به آن است و همچنین قطب جنوب خشکترین بیابان کره زمین است که حدود ۲ میلیون سال در آن هیچگونه بارانی نباریدهاست.
آلفرد مارک لنسینگ (۲۱ ژوئیه ۱۹۲۱ – ۲۷ اوت ۱۹۷۵) روزنامهنگار و نویسنده آمریکایی بود که بیشتر به خاطر کتاب استقامت: سفر شگفتانگیز شاکلتون (۱۹۵۹)، گزارشی از کاوشهای سر ارنست شاکلتون در جنوبگان (سرزمین جنوبی) شناخته میشود.
پژوهشهای تازه بر روی این ساختارهای دیانای مشخص کردهاند که دو گروه ساکن جنوبگان، که ماهی و فک میخورند، باید به عنوان گونههایی جداگانه شناخته شوند. دربارهٔ نهنگهای قاتل نامستقر اقیانوس آرام شمالی نیز چنین پیشنهادی داده شدهاست، با این حال مشخص کردن وضعیت دیگر زیرگونهها نیاز به اطلاعات بیشتری دارد.
افزایش دمای کرهٔ زمین باعث ذوبشدن یخهای قطبی میشود که نتیجهٔ این اتفاق افزایش سطح آب دریاها خواهد بود. بهطور مثال: بخش بزرگی از کوه یخ لارسن بی در سال ۲۰۰۲ در جنوبگان جدا شد؛ یا بعد از ۳٬۰۰۰ سال تودهٔ یخ عظیم واردهانت در سال ۲۰۰۳ در اقیانوس شمالگان فرو رفت.