کلمهی «ثقه» در فارسی و عربی به معنای مورد اعتماد، اطمینانبخش و با اعتبار است. این واژه از ریشهی عربی «ث-ق-ه» گرفته شده است که مفهوم اعتماد، اطمینان و صحت را در بر دارد. «ثقه» معمولاً برای توصیف افرادی به کار میرود که از نظر اخلاقی، علمی یا اجتماعی قابل اعتماد و معتبر باشند. در متون دینی و تاریخی، به ویژه در منابع اسلامی، «ثقه» به کسانی گفته میشود که راویان حدیث یا شخصیتهای مورد اعتماد در نقل اخبار و روایات هستند. این ویژگی اعتماد و اعتبار، باعث میشود که دیگران سخنان و اعمال او را بدون تردید قبول کنند. از نظر اجتماعی، ثقه بودن با احترام، صداقت و پایبندی به اصول همراه است و فرد را در موقعیتهای مختلف برجسته میکند. هممعنیهای این واژه شامل معتبر، قابل اعتماد، امین و درستکار است. این واژه معمولاً صفتی مثبت است و برای تمجید یا بیان اعتماد به افراد به کار میرود.
ثقه
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. (اسم ) اعتماد، اطمینان.
۳. (اسم ) اعتقاد.
فرهنگ فارسی
۱-( مصدر ) ۲- اعتقاد: (( نخست ثقه درست کردم که هرچه ایزد - غز ذکره - تقدیر کرده است باشد. ) ) ( تاریخ بیهقی چاپ ادیب ص ۳. ) ۳۴۱پ ( صفت ) مرد معتمد امین طرف اطمینان: (( این محمود ثقه ومقبول القول است. ) ) ( تاریخ بیهقی ص ۴. ) ۲۶۲- استوار درست: (( بااین چنین حماقت گوی که شاعرم سوگند خور که نیس مرا قول توثقه. ) ) ( سوزنی سمرقندی )
محل اعتماد بودن معتمد بودن
دانشنامه آزاد فارسی
(در لغت به معنی مورد اعتماد، معتمد و امین) در علم حدیث راوی ای که روایت او صحیح است. در اصطلاح عرفان، اعتمادِ عبد بر خداوند در تمامیِ امور. بدیهی است که اگر بنده ای به این مقام واصل شود، به جز او از چیز دیگری خوف نخواهد داشت، همان گونه که به دیگری امید هم نخواهد بست. اینان، اعتماد مادر حضرت موسی به خداوند را که درنتیجۀ آن، مطابق فرمان الهی، فرزند خُردسالش را به رود نیل سپرد، مثال بارز ثقۀ عبد بر رب دانسته اند.
دانشنامه اسلامی
واژه ثقه در اصطلاح علمای رجال برابر با عدالت است. ریشه این واژه از وثوق به معنای اطمینان است و مقصود از آن کسی است که نسبت به دوری او از دروغ، اشتباه و فراموشی اطمینان وجود دارد؛ زیرا اگر قرار باشد شخص، عادت به دروغ، اشتباه یا فراموشی داشته باشد، چگونه می توان به گفتار او اطمینان داشت. نسبت به سایر گناهان غیر از دروغ نیز چنین است؛ زیرا انسان به سخن مثل شرابخوار اطمینان نمی یابد.
دلالت ثقه
هرگاه این کلمه به طور مطلق در منابع رجالی بکار رود، در دلالت آن بر عدالت و ضابط بودن راویان جای اشکال نیست، اما در دلالت آن بر امامیه بودن راوی جای مناقشه است.
مأخذ
نصیری، علی، آشنایی با علوم حدیث.
[ویکی شیعه] ثقه لفظی در علم رجال که نشانگر وثاقت راوی است. برخی معانی اصطلاحی چون روایِ امامی مذهبِ عادلِ ضابط، برای آن به کار برده اند. اهمیت این موضوع در شناخت و تفکیک راوی مورد اعتماد و راویان دروغین در جعل حدیث است. این لفظ در کلام معصومان(ع) در راستای توثیق برخی از اشخاص به کار رفته است، همان طور که در کلام محدثان عصر امام معصوم در معرفی راویان، نیز دیده می شود.
برای اثبات وثاقت راوی، راهکارهایی چون، گفتار صریح یکی از معصومان، گفتار صریح یکی از رجال شناسان متقدم و یا متأخر و... توسط رجال شناسان معرفی شده است. کلماتی مانند ثقه، جلیل القدر و ثقه عین الصدوق نشانه وثاقت راوی است و برخی الفاظ مانند صالح الحدیث، حَسَن و مُعتَمَد علیه نشانه حُسن راوی است؛ نه ثقه بودن وی.
وثاقت به دو بخش توثیق خاص و توثیق عام تقسیم می شود.
ویکی واژه
کسی که مورد اعتماد باشد.
جمله سازی با ثقه
شیخ ابو عثمان پرسید: ز چه رو خود را در مظان تهمت مردم نهاده ای؟ از آن روی که مپندارند من امین وثقه ام و کنیزکان خویش بمن نسپارند که مفتونشان گردم. ابو عثمان سخت بگریست و قصد پیر خویش بدانست.
آرامگاه پیر خاموش مربوط به دوره پهلوی است و در شهرستان تبریز، بخش مرکزی، خیابان فارابی - پل قاری - نبش خیابان ثقه الاسلام - خیابان عارف واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۵۱۹۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
وی در سدهٔ دوم هجری و معاصر هارونالرشید بود. در منابع رجالی و احادیث امامیه و عامه از وی به عنوان فرد ثقه یاد شده است. آثار به جای مانده او در باب مناقب ائمه، او را یکی از پیروان پیشوای هفتم شیعیان معرفی می کند.
اما در بعضی از روایات دیگر که در مورد امین گفته شدهاست، مورخان در آن بر چنین خصلتهایی از امین اتفاق داشته، یا چنین چیزی از طریق افراد ثقه و مورد اعتماد نقل شدهاست.
