دوبیتی

دوبیتی قالبی در شعر فارسی است که شامل چهار مصراع می‌باشد و باید حتماً بر وزن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل یا فعولن تنظیم شود. در این قالب، دو مصراع اول با مصراع چهارم هم قافیه هستند. به اعتقاد ملک الشعرای بهار، وزن دوبیتی از اوزان پیش از اسلام در ایران به شمار می‌آید و آثار منظوم ایرانی که ریشه در دوران پیش از اسلام دارند، مانند شاهنامۀ مسعودی مروزی و ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی، این نظر را تأیید می‌کنند. این مفهوم به دلیل وزن ساده‌اش به راحتی در حافظه می‌نشیند و معمولاً مضامین ساده‌ای دارد که در آن تشبیهات و استعاره‌های پیچیده کمتر دیده می‌شود. این سادگی باعث می‌شود که برخی شاعران به گویش و لهجه خود یا با زبان محاوره‌ای بسرایند. مشهورترین آن ها زبان فارسی به باباطاهر عریان همدانی نسبت داده می‌شود و دوبیتی‌های فایز دشتستانی نیز شهرت دارند. در میان شاعران معاصر، سیاوش کسرایی، مهدی اخوان ثالث و ه. ا. سایه نیز دوبیتی‌های معروفی دارند.

لغت نامه دهخدا

دوبیتی. [ دُ ب َ / ب ِ ] ( ص نسبی، اِ مرکب ) ( اصطلاح عروضی ) مثنات. مثنی. ( السامی فی الاسامی ). مثناة. ( زمخشری ). رباعی. ( یادداشت مؤلف ). ترانه. ( صحاح الفرس ) ( فرهنگ اسدی ). رباعی، چه به اصطلاح عروض دو بیت مربع را گویند و چون مجموع آن به منزله چهار بیت است آن را رباعی و نیز دوبیتی گفته اند و تصریع بیت اول ضرورت است و اگر مصراع سوم مقتفی باشد آن را مصرع نامند وگرنه خصی. ( از ناظم الاطباء ). شعری دارای دو بیت یا چهار مصراع که مصراعهای اول و دوم و چهارم با هم مقتفی هستند. فرق آن با رباعی این است که وزن آن با وزن رباعی ( لاحول ولاقوة الا باﷲ ) فرق دارد. دوبیتی مانند رباعی است جز اینکه وزنش مطابق با «مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل » است. مانند دوبیتی های باباطاهر عریان که به لهجه محلی و بسیار مشهور است. ( از جمله این دوبیتی ها )

فرهنگ معین

(دُ بِ ) [ فا - ع. ] (ص نسب. ) ۱ - شعری دارای دو بیت یا چهار مصراع که مصراع های اول و دوم و چهارم دارای یک قافیه هستند. ۲ - یکی از گوشه های چهارگاه.

فرهنگ عمید

نوعی از شعر که عبارت از دو بیت یا چهار مصراع است و مانند رباعی مصراع اول و دوم و چهارم آن قافیه دارد اما وزن آن با وزن رباعی فرق دارد و بر وزن لاحول و لاقوة الا باللّه نیست.

فرهنگ فارسی

( صفت ) ۱ - شعری دارای دو بیت یا چهار مصرع که مصراعهای اول و دوم و چهارم با هم مقفی هستند. توضیح: فرق آن با رباعی این است که وزن آن با وزن رباعی ( لاحول ولا قوه الا بلله ) فرق دارد. ۲ - یکی از گوشه های چهر گاه. ۳ - یکی از گوشه های شور. ۴ - یکی از گوشه های سه گاه.

ویکی واژه

شعری دارای دو بیت یا چهار مصراع که مصراع‌های اول و دوم و چهارم دارای یک قافیه هستند.
یکی از گوشه‌های چهارگاه.

جملاتی از کلمه دوبیتی

وین دوبیتی زبان حالش گفت زین سبب اختلال میدارد
اندر دهنی که بود تسبیح شعر است و دوبیتی و ترانه
دوبیتی کنم وام از آن کس که روحش به جز در هوای حسین پر نمی زد
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم